Türk Bitig: Öz Türkçe isimler

Öz Türkçe İsimler

Türklerin köklerinden, anlam ve tarihi bağlantıları ile, yaklaşık on-bin adet öz Türkçe, eski Türk isimleri içinden, bebek isimleri seçin.

TABAN 1- Tapan, tapınan 2- Temas, dokunma, vurma 3- Dizi, sıra, kafile - Altay Türkleri, Beltir oymağı, dip dedelerinden
TABAN BATUR birl. Taban/Batur - Timur Kürkan Han’ın komutanlarından
TABAR 1- Tapan, tapınan 2- Vuran, döven, dövüşçü
TABARU (Tabar) - Kazak hanlığı dönemi, bey ve komutanlarından
TABAY (Tapay) birl. Top/Ay - Kazak hanlığı, beylerinden
TABGAÇ 1, Dövüşçü, kavgacı 2- Ulu, saygıdeğer, muhterem 3- Tapıcı, tapınıcı - Çin kayıtlarında "Topa" olarak da geçer
TABGAÇ KAĞAN birl. Tabgaç/Kağan - Göktürk kağanlarından
TABGAÇU (Tabgaç)
TABGAÇYEKE birl. Tabgaç/Yeke - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TABIN (Tapın) İbadet - 1- Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Yediuruğ oymağı, dip dedelerinden 2- Başkurt oymaklarından
TABKI Vicdan
TABU (Tapı, tapu) Kutsanmış, kutlu yapılmış, tapılacak duruma getirilmiş
TABUK 1- Tabu 2- İnayet, yardım, hizmet
TABUN Tapın, ibadet
TABUNAY birl. Tabun/Ay - Başkurt oymaklarından
TAÇA Tasarı, kurgu, plan
TAÇABEGÜM birl. Taça/Begüm
TAÇAM Tasarı, plan, kurgu, senaryo - Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın torunu
TADIK Tat, lezzet, damak
TADIK ÇUR birl. Tadık/Çur - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TAG (Tak, tağ, dağ) - Karahanlılar dönemi, Oğuz beylerinden
TAGA 1- Silah 2- Kural, kaide 3- Saygıdeğer, hürmet edilen
TAGAY 1- Saygı duyulan kişi 2- Dayı, ana tarafından gelen akraba - Kırgızların, Sazan oymağı, dip dedelerinden
TAGI 1- Dindar, inançlı 2- Takı, aksesuar - Kırgızların, Girik oymağı dip dedelerinden
TAGUK Tavuk
TAĞ Dağ - Altay Türkleri, Beltir oymağı, dip dedelerinden
TAĞALP birl. Dağ/Alp
TAĞAN Üç ayak, saçayağı
TAĞANER birl. Tağan/Er
TAĞAŞAR birl. Dağ/Aşar mec. Azimli, kararlı - Çengiz Kaan’ın andası ve gençlik arkadaşlarından
TAĞATAY birl. Dağ/Atay - Kırgız oymak beylerinden
TAĞAY birl. Dağ/Ay - . . Çengiz Kaan’ın Karabudun’ dan gelip yükselen bey ve komutanlarından
TAĞBEK birl. Dağ/Bek
TAĞLUK Dağlık, dağlık bölge
TAĞLUK BARLAS birl. Tağluk/Barlas - Timur Kürkan Han dönemi, bey ve komutanlarından
TAĞMA 1- Dağ eteği 2- Elçi, devlet temsilcisi, devlet görevlisi - İlhanlılar dönemi, bey ve komutanlarından
TAĞMAÇ (Tağma) - Türk mitolojisinde, Böriteçine’nin torunlarından
TAĞTEKİN birl. Dağ/Tekin - Şam Salçukluları, bey ve komutanlarından
TAĞTİMUR birl. Dağ/Timur
TAĞUDAR 1- Heybetli, dağ gibi 2- Dağıtıcı, yok edici, yıkıcı, şiddetli 3- Kısmet, nasip - Kulagu Han’ın oğlu. Abaka Han’ın kardeşi
TAKAK Ucu, ateşli ok - Salçukluların, dip dedelerinden
TAKAY 1- Dayı, ana tarafından akraba 2- Dolunay
TAKGÜN birl. Dağ/Gün - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TAKIĞ Takı, ziynet, aksesuar, mücevher
TAKIR Takı, ziynet
TAKIŞ Takı, süs, aksesuar
TAKIŞKAYA birl. Takış/Kaya - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TAKİ Dindar - Kıpçak hanlığı dönemi, beylerinden
TAKSUK Harika, olağanüstü, anormal
TALA 1- İri cüsseli, heybetli 2- Seçkin, güzide
TALABUĞA birl. Tala/Boğa
TALAKAN Yağmacı, yağmalayan
TALAN Yağma, yağmalama, üşüşme, saldırı - Avar hanlarından
TALANBAY birl. Talan/Bay
TALANHAN birl. Talan/Han - Cücen hanlarından
TALAS 1- At yarışlarındaki, başlangıç ve bitiş çizgisi 2- Fırtına, kum fırtınası 3- Dalga 4- Tartışma, münakaşa - 1- Oğuz Kağan’ın torunlarından 2- Kırgızların, oymak beylerinden
TALAY (Taluy, Tulay, Toluy, Tolu) 1- Okyanus, derya, büyük deniz, büyük göl mec. Ululuk, büyüklük, sonsuzluk 2- Gelecek, ikbal 3- Seçkin, güzide - Şamanist gelenekte Deniz ve göllere bakan Tanrı
TALAZ Dalga
TALI Güzide, seçkin
TALIKU Seçkin, güzide, beğenilen - Çağatay hanlarından
TALIMAN Seçkin, güzide
TALKILIÇ (Dalkılıç) Zırhsız, korumasız
TALKAN Kızartılmış tahıl
TALPIN Faal, aktif, çalışkan, himmetli
TALŞIK İtimat, teminat, güvence
TALU (Tolu, Taluy, Talay, Tulay) - Çengiz Kaan’ın en küçük oğlu. Çeşitli tarih kayıtlarında bu ad, dört biçimde de yazılır
TALUALP birl. Talu/Alp
TALUBEK birl. Talu/Bek
TALUPARS birl. Talu/Pars
TALUY (Talay)
TAMAÇ (Tağmaç)
TAMAN Duman, sis - Atilay Han’ın dedelerinden
TAMAN TARKAN birl. Taman/Tarkan - Göktürkler dönemi, bey ve komutanlarından
TAMAR 1- Damla, damlayan 2- Demir, demir cevheri
TAMARBALA birl. Tamar/Bala
TAMGAÇ Memur, devlet memuru, damgacı, devlet görevlisi - Harzemliler (Tekeş Han) dönemi bey ve komutanlarından
TAMGAÇHAN birl. Tamgaç/Han - karahanlı hanlarından
TAMGAÇU (Tamgaç) - Babür kağan dönemi beylerinden
TAMIŞ 1- Demiş, söylemiş, bilgili, deneyimli, sözüne değer verilen, sözüne güvenilen 2- Damla
TAMIŞBAY birl. Tamış/Bay
TAMIŞBEK birl. Tamış/Bek
TAMIŞER birl. Tamış/Er
TAMİR Temir, demir
TAMİZ Damla
TAMTUK Büyük ve kuvvetli ateş
TAMU (Tamuğ) Yerin dibi, yer altı, cehennem - Şamanist gelenekte, kötü kişi ve ruhların, öldükten sonra gittikleri yer
TAMUALP birl. Tamu/Alp
TAMUBEG birl. Tamu/Beğ
TAMUHAN birl. Tamu/Han
TAMUKAN birl. Tamu/Kan
TAN (Tang) 1- Gün açımı, gün doğumu, şafak 2- İlginç, acayip, şaşkınlık yaratan 3- Tatlı, tat veren, huzur veren - Hun hanlarından, Şapolya Han’ın yeğeni
TANA (Dana) dana, iki yaşındaki inek yavrusu - 1- Türkmenlerin, Yaymut, Küçük Tatar ve Atabey oymakları, dip dedelerinden 2- Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı, dip dedelerinden
TANALMIŞ birl. Tan/Almış
TANALP birl. Tan/Alp
TANALTUN birl. Tan/Altın
TANATAR birl. Tan/Atar
TANATMIŞ birl. Tan/Atmış - Uygur yazıtlarında Adı geçen bir bey
TANAY birl. Tan/Ay
TANAYDIN birl. Tan/Aydın
TANAYIT birl. Tan/Ayıt - Timur Kürkan hanın eniştesi
TANBAY birl. Tan/Bay
TANBEGÜM birl. Tan/Begüm
TANBEK birl. Tan/Bek
TANBERDİ birl. Tan/Verdi
TANBERK birl. Tan/Berk
TANBİGE birl. Tan/Bike
TANBOĞA birl. Tan/Boğa
TANBULAÇ birl. Tan/Bulaç
TANDAĞ birl. Tan/Dağ
TANDOĞAN birl. Tan/Doğan
TANDOĞDU birl. Tan/Doğdu
TANDOĞMUŞ birl. Tan/Doğmuş
TANDORA birl. Tan/Doru
TANDORU birl. Tan/Doru
TANDORUK birl. Tan/Doruk
TANDU 1- Tan vakti, tan vaktinde doğmuş 2- Alev, alevli büyük ateş - Altay Türkleri, Kişiler oymağı, dip dedelerinden
TANDU HATUN birl. Tandu/Hatun - Celayirliler devleti hanlarından Şah Levent’in evdeşi
TANDU MENGÜ HAN birl. Tandu/Mengü/Han - Altınordu hanlarından
TANDUALP birl. Tandu/Alp
TANDUBAY birl. Tandu/Bay
TANDUBEK birl. Tandu/Beğ
TANDUGÜN birl. Tandu/Gün
TANDUHAN birl. Tandu/Han
TANER birl. Tan/Er
TANERBAY birl. Taner/Bay
TANERİ birl. Tan/Eri
TANG 1- Mucize, olağanüstülük 2- Tan vakti 3- Giriş, antre
TANGAK Kaygı, endişe
TANGATMIŞ (Tanatmış) birl. Tan/Atmış - Babür kağan dönemi bey ve komutanlarından
TANGÖK birl. Tan/Gök
TANGSU birl. Tang/Su
TANGSUK Mucize, şaşırtıcı olay, olağanüstülük
TANGUT (Tankut) Savaşlarda, mızrak ve tuğların yanına ya da ucuna takılan ipek kumaş, flama
TANGUTAY birl. Tangut/Ay
TANGÜN birl. Tan/Gün
TANHAN birl. Tan/Han - Göktürkler (İşbara kağan) dönemi, bey ve komutanlarından
TANHATUN birl. Tan/Hatun
TANIK 1- Tanuk, şahit, gözlemci 2- Tanıdık, dost, yaren
TANIKBEG birl. Tanık/Beğ
TANIKER birl. Tanık/Er
TANIL Ünlü, meşhur, tanınan
TANIP Tanınmış, ünlü
TANIR Ünlü, tanınmış - Başkurt oymaklarından
TANIŞ 1- Tanınan, bilinen, aşina, tanıdık 2- Danışılan, bilgi ve deneyimine başvurulan, danışman - Akşitler devleti dönemi, Şam valisi
TANIŞALP birl. Tanış/Alp
TANIŞBAY birl. Tanış/Bay
TANIŞBEK birl. Tanış/Bek
TANIŞER birl. Tanış/Er
TANIŞHAN birl. Tanış/Han
TANIŞIK Yakından tanınan, tanıdık, bildik, dost, yaren
TANIŞMAN (Danışman) Tanış, danışılan, bilgili kişi ( Türkçe’den Farsça’ya geçen adlardan)
TANIT Tanınacak nitelikte, belirgin, tanınabilen
TANİZ birl. Tan/İz
TANJU (Tanyu) Sonsuz genişlik, ululuk, olağanüstülük, mucize gibi - Hun imparatorlarının ünvanlarından
TANKAN birl. Tan/Kan - Şato Türkleri kağanlarından (Tarkan Kağan)
TANKİŞİ birl. Tan/Kişi - Kıpçak hanlarından, Yen Timur Han’ın oğlu
TANKOÇ birl. Tan/Koç
TANKUL birl. Tan/Kul
TANKULİ birl. Tan/Kuli
TANKURT birl. Tan/Kurt
TANKUT birl. Tan/Kut
TANKUTAY birl. Tan/Kutay
TANKÜÇ birl. Tan/Güç
TANLA 1- Şaşılası, ürkütücü, olağanüstü, mucize 2- Suçlayan, yargılayıcı 3- Doğuş, tan vakti
TANLAĞI Mucize
TANLAK (Tanla)
TANMAN Tan vakti doğan
TANPINAR birl. Tan/Pınar
TANRIDAĞ birl. Tanrı/Dağ " Tanrı Dağı" - Çok eski dönemlerden beri, kutsanarak, Tanrı tarafından yalnızca Türklere tahsis edildiğine inanılan ve halen kutlu kabul edilen sıradağların genel adı
TANRIKULU birl. Tanrı/Kulu
TANRIKUT birl. Tanrı/Kut - Tanrısal, Tanrıdan gelen, Tanrının Kutunu üzerinde bulunduran, hazret, haşmetmaap, Hun imparatoru Mete Han’ın ünvanı
TANRIKUT METE Tanrıkut/Mete
TANRIVERDİ birl. Tanrı/Verdi - İznik Salçuklularından ve Kılıçarslan’ın komutanlarından
TANRIVERMİŞ birl. Tanrı/Vermiş - Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
TANSIĞ (Tansık, Tansu) hayret verici, şaşırtıcı, olağanüstü
TANSIKBAY birl. Tansık/Bay
TANSU 1- Tansık, mucize 2- Yadigar, armağan 3- Birleşik, müttehid
TANSUK (Tansu)
TANTAŞ birl. Tan/Taş
TANTIK 1- Çok konuşan, konuşkan 2- Tanıdık, hısım, ahbap
TANTOLU birl. Tan/Dolu
TANTÜN birl. Tan/Tün
TANUĞ Tanı, teşhis, kanıt, tanınan, tanınmaya yol açan
TANUK (Tanık)
TANUKALP birl. Tanuk/Alp
TANYAŞİLİ birl. Tan/Yeşili - Uygur yazıtlarında adı geçen bir hanım
TANYEL birl. Tan/Yel
TANYELİ birl. Tan/Yeli
TANYER birl. Tan/Yer
TANYİRİ birl. Tan/Yeri
TANYOLAÇ birl. Tan/Yolaç
TANYU (Tanju) Ulu, ulaşılmaz, hükümran
TANYUKUT birl. Tanyu/Kut
TANYÜZ birl. Tan/Yüz
TAP Dilek, istek, umut, yardım ve bunları içine alan beklentilerle dolu inanç
TAPAĞ 1- Tapma, tapınma, saygı 2- Görev, iş
TAPAR Tapan, seven, uman
TAPARLU 1- Mutlu, umutlu 2- Sofu, dindar
TAPDUK 1- Çocuğu uzun süre olmayanların, çocuğu olduğunda verdiği adlardan 2- Saygı ve sevgiye layık, saygıdeğer 3- İbadet, tapınma
TAPDUKEMRE birl. Tapduk/Emre - Anadolu Salçukluları dönemi bektaşi babalarından
TAPI Tapınma, ibadet
TAPIK Önde, önde olan, önde gelen
TAPIN Tapınma, umma, beklenti
TAPINGU Tapınılacak nitelikte sevilen
TAPIR Buluş, yenilik, icat
TAPKI Vicdan
TAPKIR Ayak altında kalıp, katılaşan toprak
TAPKUR Tabur, dizi, topluluk, kafile
TAPLAK Rıza, kabul, teyit
TAPUK Tapu, Tabu 1- Tapınma, dilek, istek 2- Tabu, kör inanç 3- Hizmet, hizmetli
TAPUKÇI (Tapıcı) - Saray muhafızı, muhafız askeri
TAPUKSAK Saygılı, hürmetli
TAPUN Kutsama, kutsal bir varlığa yönelme, beklenti, ibadet - Başkurt oymak beylerinden
TAPUNMUŞ Sofu
TAR Dar, darlık, zahmet, sıkıntı
TARA Ağaç dallarını budamak için kullanılan bıçak
TARAGAY Turgay, tarla kuşu, çayır kuşu - Timur Kürkan Han’ın babası
TARAKA 1- Tarak, eşme, ayırma aleti 2- Saygı gösteren
TARAMAN Tarayıcı, rençber, çiftçi
TARAN 1- Geniş arazi, ekinlik, ekin yeri 2- Sınır, hudut
TARANÇI 1- Sınır muhafızı 2- Ekinci, rençber - Doğu Türkistan, Kazak-Uygur bölgesinde yaşayan oymaklardan
TARANÇIBATUR birl. Tarançı/Batur - Çengiz Kaan dönemi bey ve komutanlarından
TARANG Mevki sahibi, imtiyazlı, saygıdeğer
TARATAY birl. Tara/Tay - Çengiz Kaan dönemi, Kerayet beylerinden
TARBAN Gururlu, mağrur - Mokan Kağan’ın oğlu
TARDU 1- Öncelikli, imtiyazlı 2- Durdu, duran yaşam - Göktürkler dönemi, üst düzey yöneticilere verilen bir unvan
TARDU ŞAD birl. Tardu/Şad - İstemi Kağan’ın oğullarından
TARDUŞ İmtiyazlı - Göktürkler döneminde, devletin batı kısmında kalanların genel adı
TARGAN Savaşlarda, düşmanın geçeceği yollara, onların gidişini ağırlaştırmak ve güçleştirmek için bırakılan, kaya ve kütük parçaları
TARGAY Taragay, Turgay
TARGUN Mahçup, sıkılgan - Altay Türkleri, Çor oymağı, dip dedelerinden
TARGUTAY birl. Tar/Kutay - Çengiz Kaan dönemi, Tayçikut beylerinden
TARHAN (Tarkan) İmtiyaz sahibi soylu kişi. Bu kişiler, vergi vermez, suçları dokuz kereye kadar bağışlanır, kağan ve hanların huzuruna izinsiz girebilirlerdi.
TARHUN Güzel kokulu bir yayla çiçeği
TARIK Darı, tahıl, ekin
TARIK HAN birl. Tarı/Han
TARIM 1- Emek, enerji, zahmet, sıkıntı 2- Ziraat, rençberlik 3- Irmakların küçük kolları
TARIMER birl. Tarım/Er
TARINÇ Sınır, hudut, uç
TARING 1- Derin, derinlik 2- Ziraat
TARKAN İmtiyazlı ve soylu kişi (Tarhan)
TARKANÇ 1- Öfke, gücenme, rahatsızlık, kızgınlık 2- Darılma, sıkılma
TARKAT Bakan, nazır, yönetici, bürokrat
TARKINÇ 1- Darılma, darlanma, küsme, küskünlük 2- İsyan, başkaldırma
TARLIG 1- Güçlük, darlanma, sıkılma 2- Bahşiş, hediye - Altay Türkleri, Kara Apa oymağı, dip dedelerinden
TARTA Terazi
TARTABAY birl. Tarta/Bay - Mısır- Türk kölemenleri dönemi, bey ve komutanlarından
TARTAGAN 1- Tartan, terazi 2- Dağınık, derbeder
TARTIŞ Armağan, bağış
TARUG 1- Darı, ekin 2- Hediye, bağış
TASAR Plan, tasarı, tasarım
TASIM Gösteriş, afi
TAŞ 1- Dış, dışta olan, görünürde olan 2- Kaya parçası mec. Sertlik, dayanıklılık - 1-Abbasiler dönemi Türk asıllı komutanlarından 2- Gazneli Mahmud dönemi bey ve komutanlarından
TAŞALP birl. Taş/Alp
TAŞAN Taşmış, dışa vurmuş, coşkun
TAŞAR Taşmış, coşkun, ateşli
TAŞBARLAS birl. Taş/Barlas
TAŞBAŞ birl. Taş/Baş
TAŞBAY birl. Taş/Bay
TAŞBEK birl. Taş/Bek - Timur Kürkan dönemi bey ve komutanlarından
TAŞDEMİR birl. Taş/Demir
TAŞER birl. Taş/Er
TAŞGAN Taşan, coşan, ateşli - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey.
TAŞGARU Dışarı, dışarıdan, taşra
TAŞGI SALUR (Taşkı Salur) birl. Taşgı/Salur - Harezm hanlığı dönemi beylerinden.
TAŞGIN Taşmış, dışa vurmuş, coşkulu, ateşli, asabi
TAŞKI Dışarıdan, taşralı
TAŞKAN 1- Taşgan, taşan 2- birl. Taş/Kan
TAŞKIN Coşkun, ateşli
TAŞKINALP birl. Taşkın/Alp
TAŞKINAY birl. Taşkın/Ay
TAŞKINBAY birl. Taşkın/Bay
TAŞKINBEG birl. Taşkın/Beğ
TAŞKINER birl. Taşkın/Er
TAŞKUL birl. Taş/Kul
TAŞKLUK BEĞ birl. Taşlık/Beğ
TAŞOĞUZ birl. Taş/Oğuz (Dış Oğuz)
TAŞRALU Dışarıdan, yabancı
TAŞRIK Dışarıda, gurbet, gurbetçi, sefere giden.
TAŞTAN birl. Taş/Tan
TAŞTANBEK birl. Taştan/Pek - Kırgız oymak beylerinden.
TAŞTEKİN birl. Taş/Tekin - Abbasiler dönemi, Türk asıllı valilerden.
TAŞTİGİN birl. Taş/Tigin
TAŞTURA birl. Taş/Tura
TAŞUG Taşınabilir mal, menkul değer
TAŞÜREK birl. Taş/Yürek ( Cesur, gözükara)
TAT 1- Yemek, damak 2- Uzak, uzakta, uzaktan, yabancılaşmış 3- Kılıç pası, paslı kılıç
TATAR 1- Uzakta kalmış, yabancılaşmış 2- Çayırlık, mera 3- Kent dışında yaşayan - Altay, Kumadı oymağı, dip dedelerinden.
TATARHAN birl. Tatar/Han - 1- Alınca Han’ın oğullarından. Oğuz Kağan’ın torunlarından 2- Babür Han dönemi bey ve komutanlarından.
TATAŞ (Dadaş) 1- Yakın dost, yaren, arkadaş 2- Uzakta kalmış, aynı uzaklığı paylaşan
TATAY birl. Tat/Ay - Kırgızların oymak beylerinden.
TATBEK birl. Tat/Bek
TATERİ birl. Tat/Eri
TATIG Tatlı, hoş
TATIR Çayırlık, otlak, mera
TATLI Tatlı veren, hoşa giden mec. Güleryüzlü, sevimli, cana yakın
TATU 1- Barış, sulh 2-Uzağı gören, uzak görüşlü 3- Bakıcı, eğitici 4- Tatlı, tat veren 5- Yaratılış, fıtrat
TATU TONGA birl. Tatu/Tonga - Çengiz Kaan’ın oğullarının, atabeyi, eğitmeni.
TATUKAĞAN birl. Tatu/Kağan - Göktürk kağanlarından. Apa Kağan’ın kardeşi
TAV 1- Hız, devinim, çeviklik, koşu, davranmak, harekete geçmek. (Farsça’daki "Tav, tavlamak" sözcükleri ile yalnızca ad benzerliği var. . . ) 2- Dağ
TAVAR Hızlı hareket eden, hızlı davranan.
TAVÇI ((Tavaçı) - Babür Han’ın bey ve komutanlarından.
TAVGAÇ 1- Hızlı koşan, hızlı davranan, atik 2- Çekici, cezbedici
TAVIŞGAN Tavşan
TAVLI 1- Hızlı, atik 2- Dağlı
TAVLIBEK birl. Tavlı/Bek
TAVLIBUĞA birl. Tavlı/ Boğa
TAVLITİMUR birl. Tavlı/Timur
TAVTAN birl. Tav/Tan
TAY 1- Dayak, dayanak, dayanılacak nesne 2- Soy, asalet, soyluluk ünvanı 3- Ululuk, büyüklük, çokluk 4- Mevki, yer, bölge 5- Ananın erkek kardeşi, dayı 6- Süt emen at yavrusu
TAYAK Baston, değnek, dayanılacak nesne.
TAYALP birl. Tay/Alp
TAYANA birl. Tay/Ana
TAYANÇ 1- Dayanç, dayanak 2- Hami, koruyucu, sırdaş, güvenilen kişi
TAYANÇI Danışman, memur. - Uygurlar döneminde, küçük dereceli memur ünvanlarından
TAYANG Dayak, dayanak, destek, dayanak
TAYANGHAN birl. Tayang/Han - Çengiz Kaan dönemi, Nayman hanlarından
TAYANGU Danışman, aracı, sıradışı. Han ve kağanların danışmanlarına verilen bir unvan
TAYAŞ birl. Tay/Aş (Aşmaktan. . ) - Altay Türkleri, Çor oymağı, dip dedelerinden
TAYBARS birl. Tay/Bars - 1- Baybars Han’ın komutanlarından 2- Sibir hanlığı, hanlarından
TAYBERK birl. Tay/Berk
TAYBİLGE birl. Tay/Bilge
TAYBİLGE TUTUK birl. Tay/Bilge/Tutuk - Bayan Çur Kağan dönemi, Uygur komutanlarından ve Kaşgar valisi
TAYBOĞA birl. Tay/Boğa - 1- Çengiz Kaan dönemi, Sibirya valilerinden 2- Cuci Han’ın torunlarından
TAYBUGA birl. Tay/Boğa - Salçuklular devleti, bey ve komutanlarından
TAYCU 1- Hami, destekçi, koruyucu 2- Soylu, seçkin 3- Tay sahibi, tay eğiticisi - Kubilay Kaan’ın torunlarından
TAYCUKUŞ birl. Taycu/Kuş - Özbek Han dönemi bey ve komutanlarından
TAYÇAR (Tayçur) birl. Tay/Çar-Çur - Çengiz Kaan dönemi beylerinden (Camga beyin kardeşi)
TAYÇİKUT birl. Tacı/Kut - Altay bölgesi, Türk oymaklarından
TAYÇU (Taycu) - Timur Kürkan Han’ın oğullarından
TAYÇU NOYAN birl. Tayçu/Noyan - Çengiz Kaan dönemi beylerinden
TAYEÇE birl. Tay/Eçe. . Soylu, saygıdeğer hanım. (Teyze, sözcüğünün buradan geldiğini söyleyen dilciler var. )
TAYER birl. Tay/Er
TAYERK birl. Tay/Erk
TAYERKE birl. Tay/Erke
TAYGA 1- Kavak, çam, söğüt karışımı ormanlık bölge 2- yoğurtlu sebze çorbası - Manas destanında adı geçen bir bey
TAYGAN 1- Karışık ağaçlı orman 2- Dayanak, destek
TAYGANA Kaygan, kayıcı
TAYGUN Yavru, çocuk, torun
TAYGUR Kayan, kızakla kayan
TAYIK Kibar ve nazik genç
TAYHAN birl. Tay/Han
TAYKUT birl. Tay/Kut
TAYLAN 1- Beyefendi, centilmen 2- Yakışıklı, heybetli 3- Düzgün ve etkileyici konuşan
TAYSAN birl. Tay/San
TAYSAL birl. Tay/Sal
TAYSEÇEN birl. Tay/Seçen - Çengiz Kaan’ın kaynatası, Börte Hatun’un babası
TAYSENGÜN birl. Tay/Sengün - Bilge Kağan’ın komutanlarından
TAYSUN birl. Tay/Sun - Çengiz Kaan’ın gençlik arkadaşlarından
TAYŞI 1- Mürşit, yol gösteren 2- Hami, koruyucu
TAYTİMUR birl. Tay/Timur
TAYTUĞ birl. Tay/Timur
TAYTUĞLU birl. Tay/Tuğlu - Çengiz Kaan dönemi, ünlü hanımlarından
TEBER Balta, baltalı mızrak
TECİMEN İdareli, ekonomist
TECİMER Ekonomist, hesaplı
TEDAN Tutan, zapt eden, zabit
TEDAN MANGU HAN birl. Tedan/Mangu/Han - Altınordu hanlarından
TEDİK (Tetik) 1- Usta, becerikli, bilgili 2- Öğüt, nasihat
TEGEN (Değen) Değerli, karşılığı olan - Türkmenlerin, Göklen oymağı dip dedelerinden
TEGİN Tigin, prens, şehzade, bey oğlu. Göktürkler döneminde, vali ünvanı olarak da kullanılmıştır. - karahanlılar devleti komutanlarından
TEGİNEK Değnek, baston
TEGİR 1- Değer, kıymet, paha 2- Hücum, taarruz 3- Ulaşım, ulaşma
TEGİŞ 1- Değişim, değişme 2- Döğüş, temas, çarpışma, hücum
TEGRE Daire, çevre, cıvar, etraf
TEGREK 1- Değer, kıymet 2- Tekerlek, değirmi, yuvarlak
TEGREK HATUN birl. Teğrek/Hatun - Timur Kürkan Han’ın anası
TEĞBAGATUR birl. Teğme/Bagatur - Batu Han, dönemi, Altınordu komutanlarından
TEĞME Değme, seçkin, farklı
TEĞREK HATUN (Tegrek Hatun)
TEKER 1- Değer, kıymet 2- Çevre, yöre, daire 3- Saldırgan, mütecaviz
TEKEŞ Döğüş, değiş, temas, savaş, savaşçı - Alparslan Han’ın oğullarından
TEKEŞBAY birl. Tekeş/Bay - Harzem hanlarından, İlbars Han’ın oğlu
TEKİN 1- İyi, güzel, biricik, emsalsiz, uğurlu, uygun 2- Rahat, güvenli, güvenilir, 3- Tigin, prens, bey oğlu 4- Tabi, bağlı, kul, köle 5- Boş, ıssız, toplumdan uzak kişi 6- Saldırgan - 1- Alparslan Han’ın oğullarından 2- Abbasiler dönemi, Mısır valilerinden
TEKİN TAMGAÇ birl. Tekin/Tamgaç - Alparslan Han’ın dünürü, Melikşah’ın kayın atası
TEKİNALP birl. Tekin/Alp - Gazneliler devletinin kurucusu olan, Sevük Tekin’in dedesi
TEKİNAY birl. Tekin/Ay - Tolunoğulları hanlığının son hanı
TEKİNBAY birl. Tekin/Bay
TEKİNER birl. Tekin/Er
TEKİNHATUN birl. Tekin/Hatun - Timur Kürkan Han’ın anası. (Farklı tarih kayıtlarında, Teğrek Hatun " ve Tekin Hatun" olarak geçen bu adların doğrusunu seçmek pek de isabetli olmayacağından, her ikisi de bu derlemeye alınmıştır. . )
TEKİNİK Güvenilir, iyi, münasip, uygun
TEKİN TİMUR birl. Tekin/Timur - İlhanlılar devleti, bey ve komutanlarından
TEKİR 1- Değer, kıymet, paha 2- kara benli, kara çizgili 3- Hücum, saldırı, saldırganlık - Salçuklular dönemi bey ve komutanlarından
TEKİRALP Birl. Tekir/Alp
TEKİRBEK birl. Tekir/Bek
TEKİRHAN birl. Tekir/Han
TEKİRSOY birl. Tekir/Soy
TEKİRTAG birl. Tekir/Dağ
TELA 1- Delici, delen 2- Tolu, olgun, bilge 3- Armağan, adak, sungu
TELABUĞAHAN birl. Tela/Boğa/Han - Altınordu hanlarından
TELAHAN birl. Tela/Han - Batu Han’ın oğullarından Mengü Timur Han’ın kardeşi
TELE (Tela)
TELEBUKA birl. Tele/Boğa
TELEK Armağan, sungu
TEMİR Demir
TEMİR YALUP birl. Demir/Yalup . . . demirci ustası, silah yapımcısı
TEMİRAY birl. Temir/Ay
TEMİRBAY birl. Temir/Bay
TEMİRBEK birl. Temir/Bek
TEMİRBUĞA birl. Temir/Boğa - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TEMİRÇAL birl. Temir/Çal ( kılıç darbesi, kılıç vuruşu) - Kırgız oymak beylerinden
TEMİREN Ok başlığı, okun ucundaki sivri ve delici demir parçası
TEMİRER birl. Temir/Er
TEMİRİLUN birl. Temir/İlun - Çengiz Kaan’ın kız kardeşi
TEMİRHAN birl. Temir/Han - Eski dönem, " Maden Tanrısı"
TEMİRKAN birl. Temir/Kan - Öketay Kaan’ın evdeşi
TEMİRKIRAN birl. Temir/Kıran mec. Acı kuvvet, acı kuvvete sahip kişi - Hint- Türk kölemenleri devleti, bey ve komutanlarından
TEMİRKOCA birl. Temir/Koca - Kundur Türkleri, Kasay oymağı, dip dedelerinden
TEMİRKUL birl. Temir/Kul
TEMİRTAN birl. Temir/Tan
TEMİŞ Demiş, söylemiş, bilgin, deneyimli
TEMİŞALP birl. Temiş/Alp
TEMİŞBEK birl. Temiş/Bek
TEMİŞHAN birl. Temiş/Han
TEMREN (Temiren)
TEMUÇİN (Temurcin, Timurçin)
TEMÜGE (Temürge) demir, nüvesi - Çengiz Kaan’ın en küçük kardeşi (Ot Tigin’in diğer adı)
TEMÜRKAZUK birl. Temir/Kazık Kutup yıldızı
TENBE At koşumu, koşum takımı
TENEKUR Boraks madeni
TENGİZ Deniz
TENKİZBEK birl. Tengiz/Bek
TENGRİBİRDİ birl. Tengri/Verdi - Babür Han’ın bey ve komutanlarından
TENGRİ KAĞAN (gök Kağan) birl. - Göktürk Kağanlarından Bilge Kağan’ın oğlu
TENGRİKULU birl. Tengri/Kulu - Babür Han’ın bey ve komutanlarından
TENİK Azim, kararlılık
TENŞİ Eşit, adil, adaletli
TEOMAN Sis, duman, tuman - . . Hun imparatoru Mete Han’ın babası
TEPE 1- Uç, sınır, doruk, yükseklik, yüksek yer 2- Yığın, kütle 3- Bir nesnenin sivri ucu
TEPETAŞ birl. Tepe/Taş
TERDİBEK (Turdubek) birl. Terdi-Turdu/Bek - Babür Han’ın komutanlarından
TEREÇE İnce, narin, zarif
TEREK Siper, koruyucu
TEREKEME Siper, siperlik, sütre - Türkmenlerin, Yaymut ve Uğurçalı oymağı, dip dedelerinden
TERİLGEN Diri, canlı, hazır, tetik, tetikte
TERİLGENBUDUN birl. Terilgen/Budun - Devletin çekirdeğini oluşturan boy merkez halk Devletin, temel, ulusal askeri gücü
TERİM 1- Bilim, sanat, bilim ve sanat erbabı 2- Emek, alın teri, zahmet 3- soyluluk, şeref, onur, nurlu 4- toplantı, dernek 5- Han soyundan gelen kızlara verilen bir soyluluk ünvanı
TERİMAPA birl. Terim/Apa
TERİMAY birl. Terim/Ay
TERİMBAY birl. Terim/Bay
TERİMER birl. Terim/Er
TERİŞ Derleme, toparlama, birleştirme, birleştirici, derleyip toparlayıcı
TERİŞALP birl. Teriş/Alp
TERİŞBAY birl. Teriş/Bay
TERİŞBEK birl. Teriş/Bek
TERİŞKUL birl. Teriş/Kul
TERKEN 1- Süs oku, süslü ok 2- Savaş arabası 3- Soylu, soyluluk ünvanı
TERKEN HATUN birl. Terken/hatun - Kulagu Han’ın gelini, Mengü Timur Han’ın evdeşi
TERKENBEGÜM Birl. Terken/Begüm - Alparslan Han’ın gelini. Melikşah’ın evdeşi
TERNEK Dernek, toplantı
TESİYEMİ TANYU (Ululuğun sınırı olmayan, en ulu ) - Hun imparatorlarının ünvanlarından
TETİK 1- Uyanık, hazır 2- Becerikli, mahir
TEYENG Sincap
TEYMUR Demir
TEZ 1- Hızlı, ivedi, hızlılık 2- Kaçma, ürkme, ürküntü 3- Şiddet, şiddetli (. . Farsçadaki "tiz" (Sivri, sivri uç) ile yalnızca ad benzerliği var. )
TEZAY birl. Tez/Ay
TEZBARS birl. Tez/Bars
TEZBAY birl. Tez/Bay
TEZBEK birl. Tez/Bek
TEZBÖRİ birl. Tez/Böri
TEZBUĞA birl. Tez/Boğa
TEZEL birl. Tez/El
TEZER birl. Tez/Er
TEZHAN birl. Tez/Han
TEZİK Ürkme, ürküntü
TEZKAN birl. Tez/Kan
TEZME Çabuk kızan, canı ağzında, kızıp çekip giden
TEZOK birl. Tez/Ok
TEZTAY birl. Tez/Tay
TEZTİGİN birl. Tez/Tigin
TEZÜREK birl. Tez/Yürek Heyecanlı, ateşli
TIBIK Sakin, asude
TILSIM Büyü, efsun, sihir
TIN (Tin) Ruh, can, nefes
TINGI 1- Tin, can, yaşam 2- Kulağa gelen ses, ses dinleme (Tınlama)
TINGLAK Efendi, söz dinleyen
TINGLAR Dinler, hürmetkar
TINGLATUR Sözü dinlenen, sözü geçer
TINGLAYU Munis, söz dinleyen
TINGLIĞ Canlı, diri
TINI 1- Ruhsal, ruhla ilgili 2- İnanç, iman 3- Tıngırtı, kulağa gelen ses
TINIBEK birl. Tını/Bek
TİGİN Prens, şehzade, han oğlu, bey oğlu
TİGİNBAY birl. Tigin/Bay
TİGİNER birl. Tigin/Er
TİGREK Çevre, daire
TİKE Parça, bölüm, lokma, tıkım
TİKEN Dikili, dik, dikmiş - Oğuznamede adı geçen Tuman Han’ın oğullarından
TİKENER birl. Tiken/Er
TİKİM Parça, lokma
TİLBE Dilek, dilenen şey, murat
TİLBİ Dilek
TİLEK Murad, istek, dilek - Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden
TİLKİ Tilki, kürkü için avlanan hayvan - Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden
TİLMAÇ Çevirmen, tercuman
TİLMEN (Dilmen) Konuşkan, hatip, çenebaz
TİLTAY Etken, amil, neden
TİLUN Dolun, tolun, dolu, tam, eksiksiz, kusursuz
TİLUNBULAK birl. Tilun/Bulak - Çengiz Kaan dönemi beylerinden
TİMAGUR Merhametli, vicdanlı
TİMUÇİN (Temuçin, temurçin, timurçine) - Çengiz Kaan’ın ilk adı. Ancak doğrusu, Timurçin’dir. Demir ucu, sivri demir anlamındadır.
TİMUR Demir - (Türk tarihinde bu ad ile çok ünlü kişiler vardır. Ancak bir çoğunun bu ad ile birlikte bir ad ile birleşik olarak ya da ünvanlarıyla birlikte anılmasından dolayı, hepsi ayrıca değerlendirilmiştir. )
TİMUR KAAN birl. Timur/Kaan - Kubilay Kaan’ın oğlu
TİMUR KULA birl. Timur/Kula - Timur Kürkan han dönemi vali ve komutanlarından
TİMUR KUTLUĞ birl. Timur/Kutluğ - Altınordu hanlarından Toktamış Han’ın oğlu
TİMUR KUTLUK birl. Timur/Kutluk - Timur Kürkan Han’ın Kıpçak valisi ve komutanlarından
TİMUR KÜRKAN birl. Timur/Kürkan - Türk dünyasının en ünlü simalarından. Yalnızca Türk tarihi değil, dünya tarihinin de başta gelen liderlerinden. Çengiz Kaan’dan sonra, dünyanın ikinci büyük fatihi. Yaşamı hep çetin mücadelelerle geçmiş, koca bir imparatorluğu adeta yoktan var etmiştir. Kürkan (Damat) lakabını, evliliğinin ilk yıllarında, kayın eçesi olan Buhara Emir’ in himayesinde oluşu nedeniyle almış, daha sonraları, İranlılar ona " Timurleng", Otmanlılar " Aksak Timur" lakabını takmışlardır. Bu ulu kişi zamanında, Türk dünyası üçüncü ve son kez olarak, tek devlet çatısı altında toplanmış, " Birleşik Türk devletleri" ideali, bu ulu kişinin döneminde son kez gerçek olmuştur.
TİMURALP birl. Timur/Alp
TİMURAY birl. Timur/Ay
TİMURBAY birl. Timur/Bay
TİMURBEG (Timurberk) birl. Timur/Beğ - Babür Han dönemi bey ve komutanlarından
TİMURBUĞA birl. Timur/Boğa - Mısır-Türk kölemenleri hanlarından
TİMURBUKA birl. Timur/Boğa - Kıpçak hanlarından Mengü Timur Han’ın oğlu
TİMURÇİN (Timuçin, timurçine)
TİMURER birl. Timur/Er
TİMURHAN birl. Timur/Han - Bulgar devleti hanlarından
TİMURKOCA birl. Timur/Koca - İlhanlılar devleti, bey ve komutanlarından
TİMURTAN birl. Timur/Tan
TİMURTAŞ birl. Timur/Taş - 1- İlhanlılar devleti, komutanlarından 2- Salçuklular devleti, Mardin atabeylerinden
TİMURTAY birl. Timur/Tay
TİN 1- Can, ruh, öz 2- Soluk, nefes, yel 3- Dinmiş, dingin, sakin, bitik 4- Gök, göksel, Tanrısal - Türkmenlerin, Teke ve Toktamış Oymakları, dip dedelerinden
TİNESİ birl. Tin/Esi
TİNESİOĞLU birl. Tinesi/Oğlu (Göğün oğlu) - Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından
TİRGEÇ Diri, canlı, dirilik veren - Altay-tuva oymaklarından
TİRİG Diri, canlı, güçlü
TİRİGLİĞ Dirlik, yaşam, geçim
TİRİL 1- Can, ruh, yaşam 2- Dirilik, canlılık, derlenip toparlanma 3- Derlenme, derleniş
TİRİM Yaşam, geçim, hayat yolu
TİRKİŞ Kervan, kafile
TODURGA (Dodurga)
TOGA 1- Doğa, tabiat, hilkat, yaratılış, huy 2- Kalın, katı, yoğun, doymuş 3- Usul, yordam, teamül
TOGAN Toğan, Doğan
TOGANHAN birl. Togan/Han - karahanlı hanlarından
TOGANALP birl. Togan/Alp
TOGANER birl. Togan/Er
TOGAY 1- Toga 2- Dolunay 3- Koruluk, küçük orman 4- Tok/Ay - Babür Han dönemi beylerinden 2- Kırgız oymaklarından
TOGAY TİMUR birl. Togay/Timur - Cuci Han dönemi Horasan valisi
TOGAYBERDİ birl. Togay/Verdi - Kırgızların Togay oymağı, dip dedelerinden
TOGAYHAN birl. Togay/Han - Altınordu hanlarından
TOGU 1- Doğu, doğuş 2- Vuruş, darbe
TOGUZ (Tokuz) - Başkurt oymak beylerinden
TOĞA (Toga)
TOĞAÇ (tokaç) Topuz, çamaşır yıkarken kullanılan tahta topuz - akşitler devletinin kurucusu olan, Akşit beyin babası
TOĞAÇHAN birl. Toğaç/Han - . . Uygur hanlarından
TOĞAN 1- doğan, doğan kuşu 2- Canlı, doğmuş olan, yaşayan - 1- Kubilay Kaan dönemi, vakanüvislerinden (Tarihçilerinden) 2- Sevük Tekin dönemi, Gazneliler komutanlarından
TOĞAN ARGUN birl. Toğan/Argun - Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey
TOĞAN HAN birl. Toğan/Han - Cücen hanlarından
TOĞAN TİMUR birl. Toğan/Timur - Çengizoğullarının , Çin’de hükümet eden son kağanı
TOĞANAY birl. Toğan/Ay
TOĞANBAY birl. Toğan/Bay
TOĞAN TEKİN birl. Toğan/Tekin - Altay destanlarında adı geçen bir bey
TOĞAR Doğar - Özbeklerin, Konrat oymağı, dip dedelerinden
TOĞAY (Togay, tokay) - Kıpçak hanlarından
TOĞMA 1- Dokuma, dokumadan yapılan giysi 2- Yerli, yerli halktan olan kişi
TOĞMA ŞAD birl. Toğma/Şad - Bilge Kağan dönemi, bey ve komutanlarından
TOĞMAÇ (Tağmaç)
TOĞMAK (Tokmak)
TOĞMUŞ Doğmuş, ortaya çıkmış, canlı, yaşayan
TOĞRUL 1- Tuğrul 2- Doğrulmak, ayağa kalkmak
TOĞRULŞHAN Toğrul/Han - Çengiz Kaan dönemi, Kerayet hanlarından Yesukey Bagatur’un andası
TOĞRULÇA Doğan kuşu, doğan yavrusu
TOĞSIK Doğuş, doğum, ortaya çıkış
TOĞTAY birl. Tok/Tay - Mengü Timur Han’ın oğullarından
TOĞUL 1- Doğulu, doğudan 2- Doğum, doğuş, ortaya çıkış - Altay Türkleri, Tuva oymağı, dip dedelerinden
TOĞULBAY birl. Toğul/Bay - Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden
TOĞULGA Tolga, tulga, savaş başlığı, miğfer
TOK 1- İrilik, katılık, dayanıklılık, yoğunluk 2- Vuruş, darbe, döğüş, savaş 3- Yol, yöntem, yordam - Kundur Türkleri oymak beylerinden
TOKA 1- Tok, sert, katı 2- Usul, yol, yordam, teamül 3- Döğüş, vuruş, vuruşma, 4- Huy, hilkat, yaratılış - Manas destanında adı geçen bir bey
TOKABAY birl. Toka/Bay - Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden
TOKAÇ (Togaç) Topuz, çamaşır topuzu - 1- Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden 2- Tolunlular devleti bey ve komutanlarından 3- İkşitler devletinin kurucularından
TOKALIG Tokluk, katılık, sertlik - Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden
TOKARI birl. Tok/Arı - çengiz Kaan’ın komutanlarından
TOKATİGİN birl. Toka/Tigin - Koço Uygurları prenslerinden
TOKATİMUR birl. Toka/Timur - . . Çağatay devleti hanlarından
TOKAY 1- dolunay 2- Dere kenarlarında yetişen bir çiçek, çalı - Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden
TOKAYBEGÜM birl. Tokay/Begüm
TOKDAĞ birl. Tok/Dağ - Mısır-Türk kölemenleri devleti, vali ve komutanlarından
TOKDEMİR birl. Tok/Demir
TOKDOĞAN birl. Tok/Doğan
TOKER birl. Tok/Er
TOKHAN birl. Tok/han - Avar hanlarından
TOKLU 1- Yol, yordam, bilen, bilge 2- Bir yaşını geçmiş kuzu 3- İri, dolgun, besili - Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden
TOKLUKTİMUR birl. Tokluk/Timur - Çağatay han’ın torunlarından
TOKMAK Vurma, ezme, döğme aracı Kalın, geniş, ağaçtan yapılmış çekiç - Türkmenlerin, Çavdur oymağı, dip dedelerinden
TOKMANGUT birl. Tok/Mangut - Özbeklerin, Mangut oymağı, dip dedelerinden
TOKOL Kuma, ikinci hanım
TOKSABA birl. Tok/Saba (Sopa)
TOKSARMIŞ birl. Tok/Sarmış - Salçuk beğ dönemi oğuz beylerinden
TOKSARU birl. Tok/Sarı - Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Aday oymağı, dip dedelerinden
TOKTA 1- Durma, yaşama, direnç, dayanıklılık 2- Tedbir, tedbirlilik - Cuci Han’ın torunlarından
TOKTABAŞ birl. Tokta/Baş
TOKTABAY birl. Tokta/Bay - Naymanlar devleti, hanlarından
TOKTABEG birl. Tokta/Beğ
TOKTABUĞA birl. Tokta/Boğa - babür Han’ın dayısının oğlu
TOKTAGA (Toktağ) birl. Tok/Dağ - Mısır- Türk kölemenleri dönemi vali ve komutanlarından
TOKTAK Tedbir, tedbirli, temkinli
TOKTAKAYA birl. Tokta/Kaya - Altınordu hanlarından
TOKTAMIŞ Durucu, kalıcı, dirençli, dayanıklı, uzun ömürlü, dirayetli - Kırgızların, Nogay oymağı, dip dedelerinden 2- Türkmenlerin, Teke oymağı ilk beylerinden (Otamış beğ’in kardeşi)
TOKTAMIŞ GİRAY HAN Toktamış/Giray/Han - 1- Kırım hanlarından 2- Türkmenlerin, Teke oymağı, dip dedelerinden
TOKTAMIŞ HAN birl. Toktamış/Han - Altınordu hanlarından (Bu devlette bu ad ile iki han vardır)
TOKTAR Dayanıklı, dirayetli, uzun ömürlü
TOKTAŞ birl. Tok/Taş . . Mola yeri, dinlenme bölgesi - Kıpçak hanlarından
TOKTA TİMUR birl. Tokta/Timur - Kubilay Kaan’ın torunlarından
TOKTAV birl. Tok/Dağ
TOKTAY birl. Tok/Tay - Çengiz Kaan dönemi Merkit beylerinden
TOKTAY HAN birl. Toktay/Han - Kıpçak hanlarından
TOKTAY HATUN birl. Toktay/Hatun
TOKTİMUR birl. Tok/Timur - Çengizoğullarının, Çin’de hükümet eden Kaanlarından
TOKTUKA (Toktuga)
TOKTULGA birl. Tok/Tulga
TOKU 1- Doğu 2- Döğüş, temas, savaş - İdil Bulgarları devleti, hanlarından
TOKUÇ (Toğuç)
TOKUÇİNE birl. Toku/Çine - Cücenler devleti, hanlarından
TOKUM 1- Doğum, doğuş 2- Yaşam, direnç, dayanıklılık - Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden
TOKUMAK 1- Tokmak 2- birl. Tokum/Ak
TOKUR 1- Gözü pek, cesur 2- Dokur, dokumacı
TOKUR HATUN birl. Tokur/Hatun - Uygur yazıtlarında adı geçen bir hanım
TOKURGAK Dokuma aleti, dokuma tezgahı
TOKUŞ 1- Döğüş, savaş, vuruşma 2- Doğuş, direnç, yaşam, dirayet - Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından
TOKUŞ KOCA birl. Tokuş/Koca - Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey
TOKUZ 1- Dokuz sayısı (. . Türklerin uğurlu ve kutlu saydıkları sayılardan) 2- sıkça ve kalınca dokunmuş bir kumaş
TOKUZ ARKA birl. Dokuz/Arka
TOKUZ HATUN birl. Dokuz/Hatun - Kulagu Han’ın evdeşi
TOKUZALP birl. Dokuz/Alp
TOKUZBEGÜM birl. Tokuz/Begüm
TOKUZBEK birl. Tokuz/Bek
TOKUZER birl. Tokuz/Er
TOKUZMENGÜ birl. Tokuz/Mengü
TOKUZOĞUZ birl. Tokuz/Oğuz
TOKUZTİMUR birl. Tokuz/Timur
TOKUZUNÇ Dokuzuncu
TOLAN Eşsiz, emsalsiz
TOLANBUĞA birl. Tolan/Boğa - Timur Kürkan Han dönemi, bey ve komutanlarından
TOLAY Bir tavşan türü
TOLDI Doldu, dolu, doluluk, bütünlük, olgunluk, irilik, bilgelik, erginlik
TOLDIALP birl. Toldı/Alp
TOLDIBAY birl. Toldı/Bay
TOLDIKORGAN Anıt, lahit, abide
TOLGA Miğfer, çelik başlık
TOLGAER birl. Tolga/Er
TOLGAHAN birl. Tolga/Han
TOLGAN 1- Dolgun, iri, dolu 2- Acı, üzüntü, inleme
TOLGAY Çevre, cıvar
TOLGUNAY birl. Tolgun/Ay
TOLIDARU birl. Tolu/Darı - . . Keykatu Han Dönemi, İlhanlı bey ve komutanlarından
TOLKAN Dolgun - Kırgızların, Togay ve Saltu oymağı dip dedelerinden
TOLMIŞ Dolmuş, dolu, olgun, bilge - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TOLMIŞ ÖZBEĞ birl. Tolmış/Özbağ - Babür Han dönemi bey ve komutanlarından
TOLU 1- Dolu, olgun, kamil, yetkin, usta 2- İçki, içki kadehi, içki ile dolu kadeh 3- Seçkin, güzide
TOLUALP birl. Tolu/Alp
TOLUBEGÜM birl. Tolu/Begüm
TOLUBEK birl. Tolu/Bek - Sovyetler Birliğinin, ilk dönemlerinde yaşayan Türkmen asıllı sosyolog
TOLUER birl. Tolu/Er
TOLUHAN birl. Tolu/Han - Arap işgalleri sırasında, onlara karşı direniş örgütleyen ve çeşitli savaşlara giren bir bey
TOLUK 1- Dolu, olgun, yetkin, bilge 2- Tuluk, tulum - Çengiz Kaan’ın torunlarından
TOLUK TÜGE birl. Toluk/Tüge (Tike) - Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
TOLUKAN birl. Tolu/Kan - Çengiz Kaan’ın gençlik yoldaşlarından
TOLUM 1- Silah, savaş aleti 2- Olgun, dolgun
TOLUN Dolu, tam, bütün, eksiksiz, kusursuz, olgunlaşmış
TOLUNALP birl. Tolun/Alp - Tolunoğulları beyliğinin kurucusu
TOLUNAY birl. Tolun/Ay. . Ay’ın en güzel hali.
TOLUNBAY birl. Tolun/Bay
TOLUNBİGE birl. Tolun/Bike - Sibir hanlarından, Güçüm hanı’ın kızı.
TOLUNER birl. Tolun/Er
TOLUNHAN birl. Tolun/Han - Avar hanlarından.
TOLUNTİGİN birl. Tolun/Tigin - Avarlar devleti bey ve komutanlarından.
TOLUTİMUR birl. Tolu/Timur
TOMAN Duman, sis - Macar Kumanları, bey ve komutanlarından.
TOMANBAY birl. Duman/Bay - Mısır – Türk kölemenleri, hanlarından. Baybars Han’ın yeğeni.
TOMBAY Manda, camış
TOMRİS (Tomris Hatun) 1-Demir ucu 2- Demir sesi. 3- Demirin özü, nüvesi. 4- Bereket, bolluk, uğur. - Türk tarihinin ünlü simalarından. Sakalar devletinin katun’u (kraliçesi) (İran – Turan savaşları sırasında, zalimliğiyle ünlü, Pers kralı Hüsrev’in, Türk topraklarını işgal etmesine karşın yapılan savaşta büyük kahramanlıklar göstererek, onu yenmiş, başını kesip kan dolu bir fıçıya atarak, "Hayatın boyunca kana doymadın, kan döküp kan içtin. Ben de sana yakışanı yapıp, seni bundan mahrum etmeyeceğim. . " diyen ulu kişi. )
TON Don, giyim, giysi, elbise - Altay Türkleri, Tuva ve Kömnüç oymağı, dip dedelerinden.
TONA Giyimli, varlıklı, yakışıklı
TONAT Donat, cömert, eli açık, aç doyuran – çıplak giydiren.
TONATİGİN birl. Tona/Tigin - Bilge Kağan dönemi bey ve komutanlarından.
TONATMIŞ Giydirmiş, hayır hasenette bulunmuş, cömert ve eli açık.
TONATURA birl. Tona/Tura
TONGA Kaplan, Asya kaplanı. - Göktürk bey ve komutanlarından. Çin elçilerinden
TONGA HAN birl. Tonga/Han
TONGABERDİ birl. Tonga/Verdi
TONGARA BİRL. Ton/Kara - Uygur oymaklarından.
TONGATEKİN birl. Tonga/Tekin
TONGÖK birl. Ton/Gök
TONGRA ESİM birl. Tongara/Esim - Göktürkler dönemi dokuz oğuz asıllı beylerinden.
TONGUZ Domuz
TONKA 1- Tunga , kaplan 2- iri, büyük, gösterişli
TONGUÇ birl. Ton/Güç
TONLU Giyimli, şık, zengin, varlıklı
TONLU TUNGA birl. Tonlu/Tunga - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey.
TONSUZ Yoksul
TONTAŞ birl. Ton/Taş - Salçuklular dönemi, Musul atabeylerinden
TONYUKUK (Tanyu/Kök, gök) Sonsuzluk ve genişlik, bilgelik ve deneyimlilik.
TOP Yığın, topluluk, bütünlük, erk
TOPAÇ 1- Top gibi, toparlak, dolgun 2-İbrik 3- Sepet, sele
TOPAK Topluca, toplanmış, yığın
TOPKARA birl. Top/Kara - Özbeklerin, Konrat ve Konçagalı oymakları, dip dedelerinden.
TOPO KAĞAN birl. Topu/Kağan - Göktürk kağanlarından. Mokan Kağan’ ın yeğeni.
TOPRAK . . Yer, yurt, arazi
TOPURGAN Ayak basıldığında toz çıkaran, yumuşak toprak
TOPUZ Toplanıp, kurutulmuş, katılaşmış, topluca ve katıca. Silah, dövme ve ezme aracı
TOR 1- Mevki, mertebe, şeref, şereflilik 2- Türeme, doğma, soy, gelişme, yayılma 3- Ağ, tuzak 4- Giysi 5- Evlat, çocuk, nesil 6- Zayıflık, incelik, hamlık - Altay Türkleri, Teleut oymağı, dip dedelerinden.
TORALP birl. Tor/Alp
TORAMAN 1- Fahri, onursal, şerefli 2- Kaba, yetişmemiş, acemi 3- İri, dolgun, heybetli - Akhunlar devleti, hanlarından.
Toran Turan, duran, yaşayan, dirençli
TORBAY birl. Tor/Bay
TORÇUK Kozalak
TORÇUKAY birl. Torçuk/Ay
TORDU Durdu, duran
TORDUBAY birl. Tordu/Bay
TORKAYA birl. Tor/Kaya
TORKU İpekli kumaş
TORLAK 1- Eğitilmemiş at 2- Çırak, acemi, ham
TORMIŞ Durmuş, yaşayan, yaşar, yaşam
TORMU Yaşam süresi, yaşam
TOROĞUL birl. Tor/Oğul
TORTİMUR birl. Tor/Timur
TORU 1- Duruş, yaşam 2- Bolluk, bereket, fazlalık 3- Doru, doru renk
TORUG Doruk, Doru renk
TORUK 1- Doruk, zirve 2-İnce, zayıf, ham, olmamış
TORUM 1- Aygır, aygır yavrusu 2- Kul, köle, muti, bağlı 3- Deve yavrusu
TORUMTAY birl. Torum/Tay - Mısır-Türk kölemenleri devleti, Suriye valisi ve komutanlarından.
TORUN 1- Evladın, evladı 2- Sevgili, biricik, çok sevilen 3- Acemi, ham, yetişmek üzere olan 4- Genç boğa - Abbasiler (El Muktedi) dönemi, Bağdat beylerbeyi.
TORUNBEK birl. Torun/Bek - Kulagu Han dönemi, Diyarbakır valilerinden.
TORUNTAY birl. Torun/Tay - Mısır-Türk kölemenleri, Suriye valisi olan "Torumtay" bazı kaynaklarda, bu ad ile de geçmektedir.
TOSUN 1- Genç boğa, 2- Tos atan, tos vuran, azgın, azmış, saldırgan - Abbasiler dönemi, Türk asıllı vali ve komutanlarından.
TOSUNALP birl. Tosun/Alp
TOSUNBAY birl. Tosun/Bay
TOSUNBEG birl. Tosun/Beğ - İkşitler devleti, bey ve komutanlarından.
TOSUNER birl. Tosun/Er
TOSUNTAY birl. Tosun/Tay
TOY 1- Şölen, yemekli eğlence, düğün dernek 2- Em, ilaç, doyum, doyumluluk 3- Ordu, ordu birliği 4- Çamur bataklık 5- Doğan türü bir avcı kuş 6- Genç, gençlik, acemilik, çıraklık
TOYAK 1- Atlara giydirilen savaş zırhı 2- Tırnak, at tırnağı
TOYALP birl. Toy/Alp
TOYAN Toy sahibi, toy veren kişi
TOYANAY birl. Toyan/Ay
TOYANER birl. Toyan/Er
TOYBAY birl. Toy/Bay
TOYBEGÜM birl. Toy/Begüm
TOYGA 1- Toy sahibi, toy veren kişi, 2- Toylarda yapılan çorba, ayranlı çorba
TOYGABUĞA birl. Toyga/Boğa
TOYGAN 1- Kurultay üyesi 2- Bir kuş türü 3- Genç, taze
TOYGAR Tarla kuşu, çayır kuşu
TOYGUN 1- Genç, taze, deneyimsiz 2- Doymuş
TOYGUR Doymuş, gözütok, olmuş, olgun
TOYLAK 1- Toy yeri, toy yapılan yer 2- Karargah, ordunun toplandığı yer.
TOYLUK Toy yeri, Toy yapılan yer
TOYMADUK 1- Özlenen, özlemi duyulan 2- Hırslı, doyumsuz
TOYMAGUR İştahlı, obur
TOYTİMUR Ermiş, keramet sahibi, Şaman büyüğü, kam, rahip
TOZUN 1- Tosun 2- Düzen, uyumluluk
TÖGİ Cömert , eli açık
TÖGÜN Çekici, yakışıklı
TÖKMEN Çekici, yakışıklı
TÖKÜ Eli açık, cömert, müsrif - Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın ve Mumın oymağı, dip dedelerinden
TÖKÜŞ Düğüş, savaş, vuruşma
TÖLEÇ Ücret, yevmiye
TÖLEGEN Olgun, kamil, yetişkin - Kırgızların, " Kız ipek" destanında adı geçen bir bey
TÖLEK 1-Ücret, yevmiye 2- Sükunet, sakinlik - Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın ve Mumın oymağı, dip dedelerinden
TÖLEKKAYA birl. Tölek/Kaya - . . Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TÖLİS Bölük, bölünmüş - Altay Türkleri, Teleut oymağı, dip dedelerinden
TÖLİŞ (Tölis)
TÖLÜK Tuluk, tulum - Kazak hanlığı dönemi beylerinden
TÖR 1- Türemek, çoğalmak, yaratılış 2- Makam, mevki, onur yeri, şerefli yer 3- Usul, kural, teamül
TÖRAPA birl. Tör/Apa - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TÖRE 1- Düzen, gelenek, usul, teamül, geleneksel hukuk 2- Türeyiş, yaşayış, çoğalma, yaratılış
TÖREALP birl. Töre/Alp
TÖREBAY birl. Töre/Bay
TÖREHAN birl. Töre/Han
TÖREKUL birl. Töre/Kul - Kırgız kökenli, ünlü Türk edebiyatçısı"Cengiz Aytmatov " un babası
TÖREKULU birl. Töre/Kulu
TÖRELİ Töresi olan, töreye bağlı, geleneklerine bağlı
TÖREMEN Görgülü, töreye bağlı - Kızıl Türkleri, destanında adı geçen bir bey
TÖREN 1- Töreye uygun yapılan, töre gereği yapılan, mersim 2- Soylu, necip, seçkin
TÖRENAY birl. Tören/Ay
TÖRENBAY birl. Tören/bay
TÖRENBEG birl. Tören/Beğ
TÖRETEKİN birl. Töre/Tekin
TÖRKİN Kök, menşe, dip, soy
TÖRTKARA birl. Dört/kara - Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Alimoğlu oymağı, dip dedelerinden
TÖRTOĞUL birl. Dört/Oğul - Kazakların, Ortayüz bölüğü, nayman oymağı, dip dedelerinden
TÖRÜ 1- Yasa, devlet düzeni 2- Türeyiş, yaratılış
TÖRÜCE Töreye ve yasaya uygun
TÖRÜİÇİ Töreye uygun
TÖRÜLÜG Töreye bağlılık, Töre bilgisi, Töre uygulaması
TÖRÜM 1- Türeyiş, yaratılış 2- Töreye bağlılık
TÖRÜMAY birl. Törüm/Ay
TÖRÜMÇÜ Töreye bağlı, soyuna bağlı
TÖRÜMER birl. Törüm/Er
TÖRÜN 1- Soylu, soyluluk 2- Tören, merasim, ihtiram
TÖRÜTGEN Yaratıcı, yaratan, halik
TÖŞTÜK Düş, rüya
TÖZ Kök, dip, temel, cevher, öz
TÖZLÜK Öz, esas, asıl, kök, köklü, özlü
TÖZÜN Soylu, temeli sağlam, köklü
TUNAY Evlatlık kız çocuğu - İlhanlı hanlarından Ahmet Han’ın evdeşi
TUDAYBEGÜM birl. Tuday/Begüm
TUDAYBİKE birl. Tuday/Bike
TUDUK (Tutuk) - İlhanlılar devleti, komutanlarından
TUDUN (Tutun) 1- Tutunma, bağlılık, sadakat 2- Destek, güvence, tutunulacak nesne - Hazar kağanlığı döneminde kullanılan " vali " ünvanlarından
TUDUN ERKİN birl. Tudun/Erkin - Bilge Kağan dönemi, bey ve komutanlarından
TUDUNHAN birl. Tudun/Han - Avarlar devleti hanlarından
TUDUN YAMTAR birl. Tudun/Yamtar - Bilge Kağan dönemi, bey ve komutanlarından
TUGA (Toga) - Türkmenlerin, Teke, Ötemiş ve Taşayak oymakları, dip dedelerinden
TUGABAY birl. Tuga/bay - Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve baybaktı oymakları, dip dedelerinden
TUGAN Doğan
TUGANA Özel ok (İçi oyulmuş, içinde evrak gizlenen ok)
TUGANBAY birl. Tugan/Bay
TUGAN 1- Küçük ırmak, çay, akarsu 2- Togay
TUĞ Sancağın tepesine takılan at kuyruğu, kıldan yapılan flama, Uğur ve Kut işareti olarak kullanılır olmasına karşın, bundan daha çok Da savaş isteği, başkaldırı ve isyan sembolü olarak kullanılmıştır. 2- Tıkaç, kapak, bend, set
TUĞAÇAN birl. Tuğ/Açan
TUĞAÇAR birl. Tuğ/Açar - Çengiz Kaan’ın damadı ve komutanlarından
TUĞAÇI Tuğcu, tuğ taşıyan
TUĞAL birl. Tuğ/Al
TUĞALP birl. Tuğ/Alp
TUĞANÇI Doğancı, doğan terbiyecisi, doğan eğitmeni, doğan yetiştiricisi
TUĞAT birl. Tuğ/At - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey.
TUĞAY birl. Tuğ/Ay
TUĞAYTİMUR birl. Tuğay/Timur
TUĞBAY birl. Tuğ/Bay - Çengiz Kaan’ ın komutanlarından.
TUĞBEGÜM birl. Tuğ/Begüm
TUĞBİKE birl. Tuğ/Bike
TUĞCU 1- Tuğ taşıyan kişi, alemdar 2- İsyancı, isyankar
TUĞCUBAY birl. Tuğcu/Bay
TUĞÇE Küçük tuğ, tuğcuk
TUĞÇUBAY birl. Tuğcu/Bay
TUĞER birl. Tuğ/Er
TUĞGÜN birl. Tuğ/Gün
TUĞKAYA birl. Tuğ/Kaya
TUĞLU Tuğ sahibi, kutlu, uğurlu - Harzem hanlarından. (Tuğlu Hacı)
TUĞLUK Tuğlu, tuğu olan, tuğ taşıyan - Tuğluklar devletinin kurucusu ve ilk hanı.
TUĞLUKER birl. Tuğluk/Er
TUĞLUKŞAD birl. Tuğluk/Şad
TUĞLUKTİMUR birl. Tuğluk/Timur - Çağatay devleti, hanlarından.
TUĞMA 1- Doğmuş, ortaya çıkan, boy gösteren 2- Tuğ kaldıran, isyankar
TUĞMAŞAD birl. Tuğma/Şad
TUĞMENGÜ birl. Tuğ/Mengü
TUĞRUL 1- Doğan kuşu, bir doğan türü 2- doğru, doğrulmuş, dik- ayakta 3- Türk mitolojisinde, adı geçen, yarı insan, yarı kuş. - Türk tarihinde bu ad ile, bir çok ünlü kişi vardır. Bunlar yalnız olarak olduğu gibi, çeşitli sıfat ve birleşik adlar ile de birbirinden ayrılabilmektedir. Bu kişilerin içinde en ünlüleri ise, Salçuklular devletinin kurucuları olan iki kardeşten biri olan Tuğrul Beğ’ dir. Çağrı beğ’ in kardeşi, Alparslan Han’ ın amcasıdır.
TUĞRULALP birl. Tuğrul/Alp
TUĞRULBEK birl. Tuğrul/Bek - Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ ın kırklarından.
TUĞRULÇA Tuğrul gibi. - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey.
TUĞRULTEKİNÇ birl. Tuğrul/Tekin - Salçuklular dönemi, Musul atabeylerinden.
TUĞRULTİGİN birl. Tuğrul/Tigin - Salçuklular, (Sançar Han) dönemi bey ve komutanlarından, Ekinci Beğ’ in oğlu.
TUĞSAVUL birl. Tu/Savul - Eski dönemlerde, ordu içinde tuğ taşıyan ve onu koruyup, önde tutmakla görevi olan kişilere verilen ad.
TUĞŞAD birl. Tuğ/Şad - Buhara hanlığı, hanlarından. Budun han’ ın oğlu.
TUĞTAN birl. Tuğ/Tan
TUĞTAY birl. Tuğ/Tay
TUĞTEKİN birl. Tuğ/Tekin - Selahaddin Eyyubi’nin kardeşi. Sonraları, kendi adıyla "Tuğtekinliler" devletini kuran kişi
TUĞTEMUR birl. Tuğ/Temur - Eyyubiler devleti dönemi, Yemen valisi ve komutanlarından
TUĞTİGİN birl. Tuğ/Tigin - Suriye Salçukluları, atabeylerinden
TUĞTİMUR (Tuğtemur)
TUĞUÇ Tuğcu
TUKAY birl. Tok/Ay
TUKÇAK Tuğcu
TUKTAYHATUN birl. Tuktay/hatun - Abaka han’ın evdeşi
TUKUZBAY Dokuz/Bay
TULA 1- Tolu, dolu, olgun 2- Ayna
TULABOĞA birl. Tula/Buğa - Kıpçak hanlarından
TULABUĞA HAN (Tela Buğa han) - Altınordu hanlarından
TULAN Dolu, olgun, kamil
TULANKAĞAN birl. Tulan/Kağan - Göktürk kağanlarından
TULAY 1- Talay, taluy, okyanus, deniz 2- Ayna 3- Dolu, dolgun, olgun
TULAYBALA birl. Tulay/Bala
TULAYHAN birl. Tulay/Han - Çengiz Kaan’ın oğlu. Kulagu Han’ın babası
TULGA Tolga, miğfer
TULGAR 1- Azim, kararlılık, inanç, güvenç 2- Gösteriş, heybet, heybetlilik
TULGAY Tuga, Tolga, miğfer
TULİ 1- Dolu, olgun, kamil 2- Ayna
TULİKAĞAN birl. Tuli/Kağan - Göktürk kağanlarından
TULİN 1- Tolun, dolun, tam, eksiksiz, kusursuz 2- Ayna 3- Çene, çene kemiği
TULİNBAY birl. Tulin/Bay
TULİNBEK birl. Tulin/Bek
TULİNTAY birl. Tulin/Tay
TULKİ Tilki
TULKİTİMUR birl. Tulki/Timur - Kırım hanlığı dönemi, bey ve komutanlarından
TULTAG Sakin, kendinden emin
TULU 1- Dolu, ergin, olgun 2- Ayna
TULUHAN birl. Tulu/Han - Göktürk kağanlarından Çuluk Kağan’ın oğlu. Kürşad’ın ağabeyi
TULUER birl. Tulu/Er
TULUK 1- Dolu, olgun, bilge 2- yayık, çömlek
TULUN 1- Tolun, dolu 2- Çene kemiği
TULUNER birl. Tulun/Er
TULUNTOY birl. Tulun/Toy
TULUY (Talay, Tulay)
TUMA Yeğen, kuzen - Kazakların, Ortayüz bölüğü, Girey oymağı, dip dedelerinden
TUMAÇI Erkek kuzen, (Amca, hala, dayı, teyze çocuğu)
TUMAÇIM Kız kuzen
TUMAĞAN 1- Nilüfer çiçeği 2- Duman, sis
TUMAN Duman, sis - Dede Korkut destanlarında, Korkut Ata’ nın ad verdiği beylerden 2- kazakların, Ortayüz bölüğ Argın ve Mumin oymakları, dip dedelerinden
TUMANHAN birl. Tuman/Han - Hun hanlarından. (Teoman Han) Mete Han’ın babası
TUMANALP birl. Tuman/Alp
TUMANAY birl. Tuman/Ay
TUMANBAY birl. Tuman/Bay
TUMANBEK birl. Tuman/Bek
TUMANER birl. Tuman/Er
TUMANGELDİ birl. Tuman/Geldi
TUMAY Sessiz, sakin, kendi halinde
TUMAYBEGÜM birl. Tumay/begüm
TUMGAN Tuman, sis - Cuci Han’ın torunlarından
TUMRUL Dumrul, Demir ucu
TUNA (Tona) Varlıklı, zengin, gösterişli, ihtişamlı
TUNABAĞA TARKAN birl. Tuna/Bağa/Tarkan - Uygurlar (Bögü Kağan) dönemi vezirlerinden
TUNAHAN birl. Tuna/Han
TUNÇ Bronz, Bakır, kalay karışımı
TUNÇALP birl. Tunç/Alp
TUNÇARSLAN birl. Tunç/Arslan
TUNÇAY birl. Tunç/Ay
TUNÇBARS birl. Tunç/Bars
TUNÇBAY birl. Tunç/Bay
TUNÇBEK birl. Tunç/Bek
TUNÇBOĞA birl. Tunç/Boğa
TUNÇBÖRİ birl. Tunç/Böri
TUNÇDAĞ birl. Tunç/Dağ
TUNÇER birl. Tunç/Er
TUNÇSAY birl. Tunç/Say
TUNG Nüfus sahibi, kudretli, muktedir
TUNGA 1- Kaplan, Asya kaplanı 2- Kudret, ihtişam, fevkaladelik - Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
TUNGA ALP ER birl. Tunga/alp/Er
TUNGABAY birl. Tunga/Bay
TUNGAER birl. Tunga/Er
TUNGAŞAD birl. Tunga/Şad - İstemi kağan’ın yeğeni
TUNGBAĞATARKAN birl. Tung/Bağa/Tarkan - Uygurlar (Bögü Kağan) dönemi komutanlarından
TUNGATAR birl. Tunga/Tor - Babür han’ın bey ve komutanlarından
TUNGATİGİN birl. Tunga/Tigin - Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından
TUNGA TUDUN birl. Tunga/Tudun - Bati göktürkleri bey ve komutanlarından
TUNGA TURAN birl. Tunga/Duran
TUNGUÇ Çocuk, evlat, evlatlık
TUNGUT Evlatlık
TUNTAŞ birl. Tün/Taş
TUNUÇ Tunç
TUR 1- Durmak, yaşam, canlılık 2- İrade, istek, yargı
TURA 1- Dura, durak, ev, mekan 2- Deriden örülen kamçı 3- Sibirya bölgesinin eski adı - Alper Tunga’nın dedesi
TURABARS birl. Tura/Bars
TURABAY birl. Tura/Bay
TURABİGE birl. Tura/Bike - İbni Batuta’nı seyahatnamesinde adı geçen bir Türk kızı
TURABOĞA birl. Tura/Boğa
TURAGİNE (Turagüne) birl. Tura/Güne, Güneş - Öketay Kaan’ın evdeşi
TURAGUT (Turgut, Turkut) birl. Turagut/Kut
TURAGUTBAYAN birl. Turagut/Bayan - çengiz kaan dönemi Celayıroğulları, beylerinden
TURAGÜN birl. Tura/Gün
TURAGÜNE (Turagine)
TURAK 1- Durulan yer, yaşanılan yer, mekan 2- Yaşam, ömür
TURAKBAY birl. Turak/Bay
TURAKMENGÜ birl. Turak/Mengü
TURAKUT birl. Tura/Kut
TURAL Durma, yaşama, ömür
TURAM Olgunluk, kemal - Otmanlılar ( Yavuz Selim Han) dönemi, İran elçisi
TURAMUN 1- Evcil, evcimen 2- Onurlu, onuruna düşkün
TURAN Duran, yaşayan, ömür, ömürlü, yaşama direnci (Çocukları sık ölen ailelerin, uzun ömür ve kalıcılık dileklerini içeren adlardan. Ayrıca, Farsçadaki, "Tuuran" ile yalnızca ad benzerliği var ve söylenişlerde anlamlar da farklıdır. Farsçadaki Turan, İranlılarca "Türk Yurdu" anlamındadır. )
TURANALP birl. Turan/Alp
TURANAY birl. Turan/Ay
TURANBARS birl. Turan/Bars
TURANBAY birl. Turan/Bay
TURANBUĞA birl. Turan/Boğa
TURANER birl. Turan/Er
TURANHAN birl. Turan/Han
TURANTİMUR birl. Turan/Timur
TURAPA birl. Tur/Apa
TURATAN(a) birl. Tura/Ton(a)
TURATAY birl. Tura/Tay
TURATİMUR birl. Tura/Timur
TURATUTUK birl. Tura/Tutuk - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TURBAY birl. Tur/Bay
TURBEGÜM birl. Tur/Begüm
TURBİGE birl. Tur/Bige
TURÇAK Filiz, fidan
TURÇİK 1- Durucu, kalıcı, uzun ömürlü 2- Fidan - Salçuklular dönemi bey ve komutanlarından
TURÇİKAY birl. Turçik/Ay
TURDU Durdu, sağ, salim, yaşar, yaşayan, kalıcı, ömürlü
TURDUBEK birl. Turdu/Bek - Babür Han dönemi bey ve komutanlarından
TURGAK Bekçi, muhafız, koruyucu
TURGAN Duran, ömürlü - Kuman hanlarından
TURGAY 1- Tarla kuşu, serçe 2- Türk/Ay - Kulagu Han’ın oğullarından
TURGAYTURAN birl. Turgay/Turan - Kırgızların, Togay, Buğu ve Kıdık oymağı, dip dedelerinden
TURGUT (Turagut) 1- Ömürlü, durucu, uzun yaşamlı 2- Belde, mekan mesken, yaşanılan yer - Otmanlılar dönemi, ünlü denizcilerinden
TURGUTALP birl. Turgut/Alp - Otmanlıların, ilk dönem bey ve komutanlarından
TURHAN birl. Tur/Han
TURHAN HATUN birl. Turhan/Hatun - Alparslan Han’ın gelini, Melikşah’^ın evdeşi (Bazı tarih kayıtlarında, bu ad ile, bazılarında ise "Tur Hatun" olarak geçmektedir. )
TURHATUN birl. Tur/hatun
TURKAK Nöbetçi, bekçi
TURKAY 1- Turgay 2- Türk/Ay - Kulagu Han’ın oğullarından. (Bazı kayıtlarda, Turgay, bazılarında ise Turkay olarak geçer. )
TURKU Ateşli, harir, heyecanlı
TURKUAZ Rengi mavi ile (Türk mavisi) özdeş olmuş bir süs taşı
TURMUŞ Ömür, yaşam, uzun ömürlülük (çocukları sık ölen ailelerin kullandıkları adlardan)
TURNA Leylek türü, iri ve geniş kanatlı bir kuş
TURSUN Dursun, Durdu, duran, durmuş vb. yaşam, ömür, uzun ömür - Babür Han dönemi beylerinden (Tursun Muhammed)
TURŞAK Filiz, sürgün
TURU 1- Duru, saf, arık 2- Duran, yaşayan, ömürlü 3- Durgun, sakin
TURUBAY birl. Turu/Bay
TURUBEK birl. Turu/Bek
TURUBUĞA birl. Turu/Boğa
TURUGELDİ birl. Turu/Geldi
TURUHAN birl. Turu/Han
TURUM 1- Yaşam, ömür 2- Sükunet, durgunluk - Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Almoğlu ve Karasakal oymakları, dip dedelerinden
TURUMTAY 1- Turum/Tay 2- Doğan türü, avcı bir kuş - Göktürkler dönemi, beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
TURUŞKAN Dayanıklı, metanetli, dirençli, uzun ömürlü
TURUT 1- Yer, yurt, durulan, yaşanılan yer 2- Ömür, yaşam
TUSİT Göğün ötesi - . . Şamanist gelenekte, ulu ruhların gittiği yer. Göğün katlarından
TUSKAN Akraba, yakın, hısım
TUŞGÜL İşaret, iz, nişan
TUT 1- Yakalayış, kavrayış, saklayış 2- Vuruşma, vuruş, yenme, ezme, koparma 3- Ordu, ordugah 4- Kılıç ve benzeri silahların üzerindeki kir, pas
TUTA Bahşiş, armağan
TUTAÇ Komşu, yakın, dost
TUTAÇI Komşu, yakın
TUTAK 1- Silah kabzası 2- Saldırı, hücum, taarruz 3- Evlatlık
TUTAKBALA birl. Tutak/Bala - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TUTAKBAY birl. Tutak/Bay
TUTAL birl. Tut/Al
TUTAM Demet, buket, deste
TUTAN Elinde bulunduran, yönetimi altında bulunduran - Göktürkler dönemi beylerinden
TUTANKAĞAN (Tutun Kağan) birl. Tutan/Kağan - 7. Yüz Avar kağanlarından
TUTAR Tutucu, hükmedici
TUTARHAN birl. Tutar/Han - İlhanlı hanlarından. Kulagu Han’ın oğlu
TUTAŞ 1- Küçük hanım, evin en küçük kızı 2- Bekar, bakire kız 3- Komşu
TUTAY birl. Tut/Ay
TUTGAK 1- İnilti, inleyiş, hüzün 2- Geceleri keşfe çıkan savaş birliği
TUTGAN Tutucu, fanatik
TUTGUÇ kahvaltı, kuşluk vakti yenen yemek
TUTGUN Tutsak, esir, hapis, tutulu, tutulmuş, bağlanmış
TUTKU Kapama, ele geçirme, bağlama, bağlanma
TUTGUK Esir, hapis, tutsak
TUTNAK Destek, arka
TUTNUK Tutunulacak nesne, dayak, arka, destek
TUTSU 1- Vasiyet, öğüt, nasihat 2- Bağımlılık
TUTSUK Öğüt, nasihat, vasiyet
TUTU Esir, tutsak, rehine 2- Çekici, cazip, güzel 3- Tutuş, savaş, döğüş 4- Ağırbaşlı, mahçup, utangaç 5- Yiğit, batur, döğüşçü 6- Bakan, nazır, vali
TUTUALP birl. Tutu/Alp
TUTUBAY birl. Tutu/Bay
TUTUG Vali, askeri vali - Göktürkler döneminde kullanılan askeri ünvanlardan
TUTUHAN birl. Tutu/Han - Timur Kürkan han’ın dedelerinden
TUTUK 1- Döğüş, savaş, savaşçı 2- Devlet görevlisi, devlete bağlı 3- Evlatlık 4- Büyü, sihir 5-Tutsak, esir, tutulmuş, rehin - 1- Oğuznamede, Türk’ün oğullarından 2- İlhanlılar dönemi, bey ve komutanlarından
TUTUKAY birl. Tutuk/Ay
TUTUKER birl. Tutuk/Er
TUTUN Tutunulacak nesne, destek, arka, güvence
TUTUNHAN birl. Tutun/Han
TUTUNÇ 1- Evlat, oğul, uşak 2- Tutunulacak nesne, güvence
TUTUNGU Öğüt, nasihat, vasiyet
TUTURGAN Öğüt, nasihat, vasiyet
TUTURGU Öğüt, nasihat, akılda tutulan
TUTUŞ 1- Dövüş, savaş 2- Zapt etmek, egemenlik kurmak 3- bağlılık, sadakat 4- Orduyu ve devleti düzene sokmak - Alparslan Han’ın oğullarından
TUTUŞUK Demet, çiçek demeti, buket
TUTUTONGA birl. Tutu/Tonga - Çengiz Kaan’ın Uygur kökenli danışmanı, oğullarının eğitmen ve atabeyi bu ulu kişi, imparatorluğun resmi dilinin "Türkçe" oluşunda ve Türk kültürünün egemen kılınmasında, önemli etken olmuştur.
TUYAK 1- Dayak, destek, değnek 2- Duyan, işiten, işitici, dikkatli, uyanık - Özbeklerin oymak beylerinden
TUYAN Duyan, işiten
TUYANER birl. Tuyan/Er
TUYGU Duygu, his duyumu
TUYGUN Doğan türü bir avcı kuş
TUYGUNAY birl. Tuygun/Ay
TUYUK Dayak, destek, arka
TUYUN Saygın, muteber
TUZGU Yemek, yoldan geçenlere verilen yemek
TUZAK Sevgili, sevgili için söylenen söz
TUZAĞI Sevgili, aşık, maşuka
TUZGUN Armağan, sunu, bahşiş
TÜBE 1- Tepe, yüksek yer 2- Siper, sütre - Timur Kürkan han dönemi beylerinden
TÜBEK Tübe, tepe
TÜGÜN 1- Düğün, bağlılık 2- bahşiş, hediye
TÜGÜZ Düz, tam, eksiksiz, mükemmel - İlhanlı hanlarından
TÜKEL 1- Tüy, saç, kıl 2- Dik, dikili - Türk mitolojisinde, ağaçtan doğduğuna inanılan kişi
TÜKÜN 1- Düğün, dernek, toplantı 2- Bahşiş, armağan
TÜLAY (Tulay, Talay)
TÜLEK 1- Zeki, kurnaz, fettan 2- Tüylü, kıllı
TÜLEKTİMUR birl. Tülek/Timur - Celayıroğulları beyliği, komutanlarından
TÜLGÜ Alaca, renkli bir karga türü
TÜLİN 1- Ayna 2- Ayın çevresindeki ışık halesi
TÜLÜ 1- Rica, yakarış 2- Düş, rüya
TÜLÜBAY birl. Tülü/Bay - Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden
TÜLÜŞ Ücret, değer, emeğin karşılığı alınan karşılık
TÜMEN 1- Duman, duman, sis 2- On bin sayısının askeri terminolojideki kullanılışı
TÜMENBAY birl. Tümen/Bay
TÜN Gece
TÜNBAY birl. Tün/Bay ( Kazak ve Kırgızlarda, yatak, şilte)
TÜNEK Gece kalınan yer
TÜNG 1- Gece, gece karanlığı 2- Olağanüstülük, fevkaladelik
TÜNGTUDUN birl. Tüng/Tudun - Göktürkler dönemi vali ve komutanlarından
TUNG YABGU KAĞAN birl. Tüng/Yabgu/Kağan - Batı Göktürkler kağanlarından
TÜNKATAR birl. Tün/Katar - Kırgızların, Togay, Soyak, karata ve Kıtay oymakları, dip dedelerinden
TÜNKÜR Peri, melek
TÜNTAŞ birl. Tün/Taş - . . Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TÜNTAY birl. Tün/Tay - Kırgızların, Togay ve Sayak oymakları, dip dedelerinden
TÜR Soy, kök, orjin, çeşit, kan, damar, doğuş, yaratılış, oluş
TÜRE 1- Töre 2- Tigin, prens, şehzade
TÜREBAY birl. Türe, /Bay
TÜREBİGE birl. Türe/Bike
TÜREGÜN birl. Türe/Gün
TÜREKAN birl. Türe/Kan
TÜREKARATAY birl. Türe/Karatay - İlhanlılar devleti, bey ve komutanlarından
TÜREL Türeli, töreye bağlı, töresel, hukuk, hukuki, hukuka uygun
TÜRELİ Türe sahibi, töreye bağlı, hukuka bağlı - Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden
TÜREMEN Töreye bağlı, töreye göre yaşayan
TÜREMENGÜ birl. Türe/Mengü
TÜRENER Töreye bağlı, töre sahibi
TÜREÖZBEY birl. Türe/Özbey - Mısır-Türk kölemenleri devleti, bey ve komutanlarından
TÜRETAY birl. Türe/Tay
TÜRETAYÇU birl. Türe/Tayçu - İlhanlı devleti hanlarından. Mangu Timur han’ın oğlu
TÜRETGEN Yaratıcı, mucit, üretgen
TÜRETİMUR birl. Türe/Timur - Mısır-Türk kölemenleri devleti, vali ve komutanlarından
TÜRGİŞ Uygurların bir kolu olan Türk boyu
TÜRİL birl. Tür/İl
TÜRİLÇİK birl. Tür/İlçik (ilçi, elçi)
TÜRK Bu kutlu ad, birçok anlamları içinde barındırır. Türeyiş, doğuş, güç, erk, soy, döl, çoğalma, düzen vb. ( Birçok dilbilimci, değişik anlatımlar yapıyormuş gibi görünseler de aslında tek bir şey vardır ortada. O da Töreli, Töreye bağlı, Töreye göre olmuş, Töre ile özdeş, iyilik, güzellik, doğruluk ve düzenlilik içinde yaşayan, bunun için gerektiğinde, mayasından gelen güç ve erkini kullanan kişi ya da kişiler topluluğu, anlamlarını net bir biçimde içinde barındırıyor olması. . ) - Babür Han döneminde bu adla anılan üç ayrı bey vardır. 1- (Molla kadem) Türk 2- (Molla Devlet) Türk 3- (Hacı) Türk (Ali)
TÜRKALP birl. Türk/Alp
TÜRK BİLGE KAĞAN (Orhun anıtlarında, Bilge kağan kendini böyle tanıtır. )
TÜRKAN (Terken)
TÜRKANAKA birl. Türkan/Aka - İran Salçuklularından, Mehmed Han’ın evdeşi
TÜRKAN HATUN birl. Türkan/Hatun - Harzem hanı Muhammed’in anası
TÜRKAY birl. Türk/Ay
TÜRKBÖRİ birl. Türk/Böri
TÜRKEKUL birl. Türke/Kul
TÜRKEL birl. Türk/El
TÜRKER birl. Türk/Er
TÜRKEŞ Türgiş (Türke yakın, Türke benzer) - Bilge Kağan dönemi beylerinden
TÜRKİL birl. Türk/İl
TÜRKİLİ birl. Türk/İli
TÜRKKAN birl. Türk/Kan
TÜRKMEN Türk gibi, Türk adamı, Türk türünden kişi. . . Bu ad, özellikle Oğuz boyundan olan Türkleri anlatmak için, Arap ve İran tarihçileri tarafından kullanılan ve Farsça bir ek ile söylenen "Türkmenend" sözcüğünden kaynaklanıyorsa da, Türkçe’de "Men, Man" ekleri de varolduğundan, pek fazla bir anlam değişikliği olmuyor. Ancak, bu eklerle değerlendirildiğinde ise anlam biraz değişebiliyor ve Uz-man, koca-man, dil-men, vb. sözcükleri gibi mübalağa ve büyüklük ekleriyle, " Büyük Türk, Ulu Türk" gibi bir anlama bürünüyor. Bazı Avrupalı bilim adamları da, Türk Kuman adlarının, karışımından oluşan ve öztürk anlamını içerdiğini söyler. - Babür Han dönemi beylerinden (Türkmen El Fetih)
TÜRKSAY birl. Türk/Say
TÜRKSEN Birl. Türk/Sen
TÜRKSOY birl. Türk/Soy
TÜRKŞAD birl. Türk/Şad - İstemi kağan’ın oğullarından
TÜRKTİGİN birl. Türk/Tigin - Abbasi halifesinin, İdil Bulgarlarına yolladığı, İbn’i yönetimindeki heyetle bulunan Türk beyi
TÜRKÜ Türk dilinde söylenen, melodi - Otmanlılar döneminde, kırsal alanlarda yaşayan ve Türkçeden başka bir dil konuşmayan topluluklar için kullanılmış bir sözcük
TÜRÜ Dürülmüş, derli, toplu, düzenli
TÜRÜNG Aktif, faal, çalışkan
TÜŞ Düş, rüya
TÜŞTEMİZ birl. Tüş/Temiz - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
TÜTSÜ Güzel kokulu ot yakarak ortaya çıkarılan koku
TÜTSÜK 1- Tütsü, tüten koku 2- Öfkeli, kinci, öç alıcı
TÜTÜK 1- Güzel ve etkileyici koku, duman, tütme kokusu 2- Düdük, savaşlarda ve savaş talimlerin- de komut vermek için kullanılan düdük
TÜZ Düz, düzen, kök, esas, kural, bütünlük, doğruluk, uyum, uyumluluk
TÜZAPA birl. Tüz/Apa
TÜZE 1- Düz, doğru, düzen, kural, uyum, ahenk 2- İdare, yönetim 3- Ulus, topluluk, halk 4- Uyum, uyumluluk, barış, uzlaşı 5- Kusursuzluk
TÜZBAY birl. Tüz/bay
TÜZBAYKÜÇ birl. Tüz/Bay/Güç - Bütün, hepsi, hepsini içine alan
TÜZEN Düzen, uyum, kurallar bütünü
TÜZENKULU birl. Tüzen/Kulu
TÜZLİ Uyumlu, uygun, düzenli, idareci
TÜZLÜG uyum, ahenk, geçim
TÜZÜK (Düzük) 1- Düzen, düzülü, sıralı, düzenleme, düzenlenmiş, düzenli, 2- Özel durumlara göre biçimlenmiş kurallar bütünü
TÜZÜKERİ birl. Tüzük/Eri
TÜZÜL 1- Düzülü, sıralı, muntazam, disiplinli, hiyerarşik 2- Anlaşmış, anlaşmalı
TÜZÜM Düzgünlük, sıra, dizgi
TÜZÜN 1- Düzen, kural, teamül, gidişat 2- Öz, kök, soy, soylu, seçkin, egemen 3- Uysal, yumuşak huylu ve davranışlı - Abbasiler, (El Muktedi) dönemi, Türk asıllı vali ve komutan
TÜZÜNALP birl. Tüzün/Alp
TÜZÜNBAY birl. Tüzün/Bay
TÜZÜNBEGÜM birl. Tüzün/Begüm
TÜZÜNBEK birl. Tüzün/Bek - Hamdanoğulları beyliği, bey ve komutanlarından
TÜZÜNBİKE birl. Tüzün/Bike
TÜZÜNBULAK birl. Tüzün/Bulak - Uygur kağanlığı dönemi beylerinden
TÜZÜNER birl. Tüzün/Er
TÜZÜNKUL birl. Tüzün/Kul
TÜZÜNSELİG birl. Tüzün/Selig
TÜZÜNTAY birl. Tüzün/Tay
UBUT Ar, edep, tevazu, alçak gönüllülük
UC Uç, sınır
UCAS İddia, bahis
UCUD Yeryüzü, dünya
UCUN Uçta, sınırda, kenarda, uçbeyi - Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey
UÇ 1- Son, bitim, sınır, kıyı 2- Aşırılık, ekstrem 3- Herhangi bir nesnenin sivri kısmı 4- Ordu kanadı, kol, cenah
UÇA 1- Koruma, himaye, arka 2- Uç, sınır, limit 3- Kendini aşmış, yüksek, ulu
UÇAHAN birl. Uça/Han - Sibir hanlarından
UÇAR 1- Haber, havadis 2- Kanıt, delil 3- Göğe yakın, Tanrıya yakın, dindar 4- Uçarı, vurdumduymaz
UÇARBEG birl. Uçar/Bek
UÇARHAN birl. Uçar/han
UÇARKAM birl. Uçar/Kam - Göktürkler dönemi, bilginlerinden
UÇAY birl. Uç/Ay
UÇBAY birl. Uç/Bay
UÇBEY birl. Uç/Bey - Sınır karakollarında görev yapan askeri birlik komutanı
UÇER birl. Uç/Er
UÇGUN 1- Kam, baksı, kendinden geçmiş, tıransa girmiş 2- Kıvılcım, şerere
UÇKAN Uçan, uçucu
UÇKARA birl. Uç/Kara . . Sırtı renkli, kanatları kara bir kuş türü
UÇKIR birl. Uç/Kır
UÇKUN Uçuk, kendinden geçmiş, ateşli, heyecanlı
UÇMAGAY birl. Uçmağ/Ay
UÇMAĞ (Uçmak) Cennet
UÇSIZ Sınırsız, geniş, büyük, alabildiğine. .
UÇUBEK birl. Uçu/Bek
UÇUK Uçmuş, kendinden geçen, mest olan kam, baksı
UÇUMAK Uçmak, cennet
UÇUR 1- Devir, dönem 2- Mürşid, şeyh
UÇURAN Mürşid, şeyh, kam
UÇURUM Son, uzak, uzak nokta, uçulan, uzaklaşılan, yüksek ve derin dağ yamacı, yar
UÇUZ birl. Uç/Uz 1- Alçak gönüllü 2- Basit, kolay
UD (Ut) 1- Arka, geri, ardından gitme, takip 2- karşılaşma, çatışma, yenme, utku 3- Uyuma, uyku - Türkmenlerin, Salur ve Yalvaç oymakları, dip dedelerinden
UDAR 1- Takipçi, peşini bırakmayan, kovalayan 2- Yener, galip gelir
UDARSENGÜN birl. Udar/Sengün - Bilge Kağan’ın bey ve komutanlarından
UDU Uyku
UDUK Uyanık, diri
UDUM Ard arka, arkası sıra
UDUN 1- Hüner, beceri 2- Sönmüş, sönük - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
UDUZ 1- Mürşit, yol gösteren, ardından gidilen 2- Yollayan, sevk eden
UGAN Kaadir, yaratan ve hükmeden, Ali, yüksek, kudretli - . . Çok eski dönemlerden beri, Tanrı ve Tanrı sıfatı olarak kullanılan bu sözcük, Türklerin ilk Müslüman oldukları dönemlerde de, bir süre Tanrı adı olarak kullanılmıştır.
UGANAY birl. Ugan/Ay
UGANBERDİ birl. Ugan/Verdi - Babür Han dönemi amiral ve beylerinden
UGANBİGE birl. Ugan/Bike
UGANER birl. Ugan/Er
UGIN Fikir, düşünce
UGIŞ Zeka, üretkenlik
UGUZ Kutlu, mübarek
UĞRAK 1- başvurulan kişi, bilge ve deneyimli kişi 2- Savaşa giderken, Askerlerin, aile ya da eşyalarını topluca bıraktıkları yer 3- Uğranılan yer
UĞRAKALP birl. Uğrak/Alp
UĞRAKBAY birl. Uğrak/Bay
UĞRAŞ 1- Düşünce, tasarı, iş, çaba, meslek 2- Mücadele, savaşım, savaş, Karşılaşma, karşı karşıya gelme
UĞRAŞI Meslek, iş, çaba, savaşım, geçim
UĞRUK Savaşa giderken, askerlerin eşyalarını bıraktıkları yer - Türkmenlerin, Çavdur oymağı, dip dedelerinden
UĞRUN Yan bakış, gizlice bakış
UĞUR 1- Baht, talih, iyilik, güzellik, kut, bolluk, bereket 2- Süre, zaman
UĞURAL Uğurlu, kutlu, bahtı açık - Mısır-Türk kölemenleri devleri saray nazırlarından
UĞURAPA birl. Uğur/Apa
UĞURAY birl. Uğur/Ay
UĞURBAY Birl. Uğur/Bay
UĞURBİL birl. Uğur/Bil
UĞURÇAL birl. Uğur/Çal (Sürmek, değdirmek) - Türkmenlerin, Yaymut oymağı, dip dedelerinden
UĞURKAN birl. Uğur/Kan
UĞURKUL birl. Uğur/Kul
UĞURLU Kutlu, bereketli, talihli
UĞURSAY birl. Uğur/Say
UĞURTAN birl. Uğur/Tan
UĞURTAŞ birl. Uğur/Taş
UĞURTAY birl. Uğur/Tay
UĞUŞ Akraba, hısım, kan bağıyla birbirine bağlı kişilerden her biri
UKANER birl. Ugan/Er
UKUŞ Zeka, akıl, yetenek
UL 1- Temel, esas, kök, oluş, oluşum, doğuş 2- İşaret, nişan, iz
ULA Temel, esas, esaslı
ULAÇ 1- Ulaştıran, bağlayan, bağlayıcı 2- İsabet 3- Tim, takım, müfreze
ULAÇLI Ulaştıran, ulak - Türkmenlerin, Karakalpak oymağı, dip dedelerinden
ULAĞ 1- Soy, nesil 2- Maiyet, bütünlük 3- ulak, haberci 4- Bağ, zincir
ULAK 1- Ulaştırıcı, ulaştıran, haberci, bağlantı sahibi
ULAKBAY birl. Ulak/Bay
ULAKBAK birl. Ulak/Bek - Kulagu Han’ın öteki adı
ULAKBUĞA birl. Ulak/Boğa
ULAKÇI Haberci, ulaştırıcı, bağlayıcı, bağlantı
ULAKÇIHAN birl. Ulakçı/han - Altınordu hanlarından. Batu Han’ın torunu
ULAKKOCA birl. Ulak/Koca
ULAM 1- Eklenmiş, katılmış, tim, müfreze 2- Dizi, dizili, bağlı, dizgi 3- yetenek, yetenekli 4- Ululama, selamlama, temenna
ULAMBAY birl. Ulam/Bay
ULAMBEK birl. Ulam/Bek
ULAN 1- Bağlayan, bağlayıcı, birleştirici, etkileyici 2- Ulu, ululanmış, saygıdeğer, söz dinleten 3- Taze, tazelik, gençlik, genç, cıvan
ULANBATUR birl. Ulan/Batur Ünlü ve ulu kahraman
ULANBAY birl. Ulan/Bay
ULANDI Ululandı, kutsandı, kutlu
ULANMIŞ Ulu, kutsal, mübarek, saygıdeğer
ULAR 1- Bağlayan, birleştiren, birleştirici 2- Erkek keklik
ULAŞ 1- Ululuk, ululaşma, yücelik 2- Oluş, temel, kök, soy, soyluluk 3- yetişme, kavuşma Ulaşılacak olan, bağlanılacak olan, ülkü, ideal 4- uluyuş, kurt gibi uluma 5- Savaş uranı, savaş narası 6- Kent, kent arazisi 7- İsabet - Türk mitolojisinde, Dip Yabgu han’ın ve oğlunun vezirliğini yapmış bilge kişi
ULAŞALP birl. Ulaş/Alp - Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından
ULAŞBAY birl. Ulaş/Bay
ULAŞBEĞ birl. Ulaş/Beğ - Dede Korkut destanlarında adı geçen bir Oğuz beyi. Salur Kazan’ın babası
ULAŞHAN birl. Ulaş/han
ULAŞKAN birl. Ulaş/kan
ULAŞBÖRİ Birl. Ulaş/Böri
ULAŞBUĞA birl. Ulaş/Boğa
ULAŞLU 1- Amaçlı, idealist, ne istediğini bilen 2- Ulaşıcı, bağlayıcı, birleştirici 3- Kentli, zengin, varlıklı
ULAŞTAN birl. Ulaş/Tan
ULAT Bağlayıcı, birleştirici
ULAY birl. Ul/Ay
ULCA 1- Ezeli, eskiden beri var olan 2- Pay, ganimet, savaş ganimeti
ULCAŞ 1- Tazim, ululama, büyükleme 2- Bölüşüm, paylaşım, ganimet
ULCAŞBAY birl. Ulcaş/Bay
ULCAŞBEK birl. Ulcaş/Bek
ULDIZ Yıldız - Batı Hunları hanlarından
ULIÇ Yavru, yaren, sevilen ve korunan
ULIÇIM Yavru, yavrucak
ULIG Uluma, yakınma, sızlanma
ULIŞ Uluyuş, kurt gibi ulayış
ULU (Ulug, Uluğ) Yüce, yüksek, mübarek
ULUAY birl. Ulu/Ay
ULUCA 1- Ululuğa yakın, saygıdeğer, hürmetli 2- Üst düzey yönetici, erk sahibi
ULUÇ 1- Temel, esas, oluş, ulaş 2- Bağ, bağlantı, ilişki 3- Uluyuş, uluma - Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından
ULUÇAY birl. Ulu/Çay
ULUGAY birl. Uluğ/Ay
ULUĞ Ulu, yüce, mübarek
ULUĞ CUCİ birl. Uluğ/Cuci - Çengiz Kaan’ın kamı, falcısı ve danışmanı. ( Bazı tarihçiler bu kişinin, "Çengiz Yasaları"nın hazırlanmasına ön ayak olduğunu, Çengiz’e, "Türk Birliği" fikrini verip bunu aşılayan kişi olduğunu yazarlar. . . )
ULUĞALP birl. Ulu/Alp
ULUĞAYGUÇİ birl. Ulu/Ayguçi - Göktürkler ve özellikle Uygurlar döneminde başbakan ( sadrazam, baş vezir) ünvanı olarak kullanılmıştır.
ULUĞBATU birl. Ulu/Batu
ULUBAY birl. Ulu/Bay
ULUĞBEGÜM birl. Ulu/Begüm
ULUĞBEY birl. Ulu/Bey - Timuroğulları devleti hanlarından. Timur Kürkan Han’ın torunlarından ve dünyaca ünlü gökbilimci, astrolog ( kendi adına yaptırdığı, gözlem evi (Rasathane) bugün dahi kullanılmaktadır. )
ULUĞBİGE birl. Ulu/Bike
ULUĞBİLGE birl. Ulu/Bilge
ULUĞBİTİG birl. Ulu/Bitig
ULUĞER birl. Ulu/Er
ULUĞERK birl. Ulu/Erk
ULUĞERKİN birl. Ulu/Erkin - Uygurların, Yir Bayırku oymağı, dip dedelerinden
ULUĞHAN birl. Ulu/han
ULUĞKAN birl. Ulu/Kan
ULUĞKUTLUBİLGEKAĞAN - Uygur kağanlarından
ULUĞKÜN birl. Ulu/Gün
ULUĞNOYAN birl. Ulu/Noyan - Çengiz Kaan döneminde "Başkomutanlık" sıfatı olarak kullanılan bir unvan
ULUĞŞAD birl. Ulu/Şad - İstemi Kağan’ın oğullarından
ULUĞTAN birl. Ulu/Tan
ULUĞTARKAN birl. Ulu/Tarkan - Göktürkler, (kara Kağan) dönemi, vezir ve danışmanlarından
ULUĞTAY birl. Ulu/Tay
ULUĞTİMUR birl. Ulu/Timur
ULUĞTUĞ birl. Ulu/Tuğ
ULUĞTÜRK birl. Ulu/Türk - Oğuznamede Oğuz Kağan’ın vezirlerinden
ULUĞTÜRKAN birl. Ulu/Terken
ULUĞYÜZ birl. Ulu/Yüz - Kazakların, üç ana boyundan biri
ULUKOYUN birl. Ulu/Koyun - Yakut destanlarında adı geçen "Ateş Tanrısı"
ULUKUL birl. Ulu/Kul
ULUKULİ birl. Ulu/Kuli
ULULA Yücelt, yükselt, mübarek kıl
ULUM Debdebe, şaşa, gösteriş
ULUN (Ulan, İlun) Ulu, ululanmış
ULUNYEGE birl. Ulun/Yeke Sözü dinlenen, saygı duyulan, bilgi ve deneyimine başvurulan hanım - Çengiz Kaan’ın anası
ULUOBA birl. Ulu/Oba
ULURAK Ulu, kebir, en büyük
ULUS 1- Ul (Temel, kök, esas) dan. . . Ul/Uz 2- Ülüş, bölüm, kesim, topluluk. . . dan boy, halk, millet, budun (Uygurlarda) 3- Sürü, geniş, büyük sürü (Moğollarda) 4- Aynı merkeze, ya da devlete bağlı, yurttaş topluluğu (Türkiye’de) 5- Türkçe’yi, sonradan öğrenerek, Türklerin arasına karışmış, zamanla Türkleşmiş, halk, ya da kişi (Göktürklerde) - Ünlü bilgin, Ali Şir Nevai’nin babası
ULUSU birl. Ulu/Su
ULUŞ Pay, bölüm
ULUTAN birl. Ulu/Tan
ULUTARHAN birl. Ulu/tarhan - Abbasiler dönemi, Mısır valisi
ULUTAŞ Birl. Ulu/Taş - Öteki adı da, Kür Han olan bu kişi, Karakıtaylar devletinin kurucusu ve ilk hanı olup, "Türkçülük" düşüncesinin, o dönem koşullarına göre değerlendirildiğinde, ilk fikir babası sayılır.
ULUTAY birl. Ulu/Tay
ULUTOY birl. Ulu/Toy
ULUTOYUN birl. Ulu/Toyun - Yakut destanlarında, kişiler arasındaki ilişkileri düzenleyen Tanrı
ULUYÜZ birl. Ulu/Yüz - Üç ana kazak boyundan biri
UMAK Irk, soy, kemik
UMAN Umutlu, bekleyen
UMANÇ 1- Umutluluk 2- İntizar
UMAR Umutlu
UMARBAY birl. Umar/bay
UMARHAN birl. Umar/Han - Tuna Bulgarları hanlarından
UMARKAN birl. Umar/Kan
UMAY Koruyucu, şefkatli, iyiliksever - Eski dönem, Tanrıçalarından ( Halen, Altay ve tüm Kuzey Türkleri arasında çocukları sevip, koruduğuna inanılır)
UMDI Arzu, beklenti
UMDU Ümit, ümitli
UMUCA Umutlu bekleyiş
UMUÇ Rica, yakarış, beklenti
UMUG 1- Ümit, destek, dayanak 2- Sığınma, iltica
UMUNÇ Rica, beklenti
UMUR Umar, ümitli - Aydınoğulları dönemi beylerinden (Umur Bey)
UMUŞ Beklenti
UMUT Umuş, ümit, beklenti
UNAT Doğru, yerinde, uygun, olgun, yeterli
UNGAN (Ungan) 1- Bağlı, bağımlı 2- Bahtiyar, doğru yolda olan
UR 1- Uğur, baht, mutluluk 2- Vur, vurmak, darbe
URAGUT Dişi, üretken, tohum, tohumluk
URAK Orak, doğrayıcı, biçici - Altınordu hanlarından, Al Çığır’ın oğlu
URAL 1- Vur 2- Or-Al
URAN 1- Savaş narası, nara 2- Vuran, vurma eyleminde bulunan, döven 3- parola - Başkurtları, oymak beylerinden
URANALP birl. Uran/Alp
URANBAY birl. Uran/Bay
URANBEK birl. Uran/Bek
URANHAN birl. Uran/han
URANKAN birl. Uran/Kan
URANKILIÇ birl. Uran/Kılış
URANKUL Birl. Uran/Kul
URANKULU birl. Uran/Kuli
URAS 1-Kut, baht, mutluluk 2- Ateş bakışlı
URAZ Uras, kut, baht - Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden
URAZKUL birl. Uraz/Kul
URAZLI Mutlu, bahtiyar
URBALA birl. Ur/Bala
URBERK birl. Ur/Beğ
URGU (Urku) - Kırgızların, İçgilik oymağı, dip dedelerinden
URKAN birl. Ur/Kan
URKU Uğur, baht, talih
URKUTİGİN birl. Urku/Tigin - Göktürkler dönemi prenslerinden. Kürşad’ın yeğeni, Tulu Han’ın oğlu
URPAK (Urpağ) 1- Evlat, uşak 2- Kibar, nazik
URTEKİN birl. Ur/tekin - Altay destanlarında adı geçen bir bey
URTİMUR birl. Ur/Timur - Cuci Han’ın torunlarından
URUĞ (Uruk)
URUK 1- Boy, ok, ulus 2- Vuruk, vurgun
URUKALP birl. Uruk/Alp
URUKAY birl. Uruk/ay
URUKBAY birl. Uruk/Bay
URUKBİGE birl. Uruk/Bike
URUKER birl. Uruk/Er
URUL 1- Tür, cins 2- Örs
URULU Cins, soylu
URUM 1- Şeref, onur, haysiyet 2- Meleke, beceri, yatkınlık
URUMDAY Panzehir ve tedavi için kullanılan bir taş
URUN 1- Orun, şeref, itibar 2- Miktar, adet
URUNÇA 1- Şerefli, onurlu 2- Emanet, rehin
URUNGU 1- Şeref, onur, haysiyet, onurlu davranış 2- Eğitim ve talim kılıcı
URUNGUŞAD birl. Urungu/Şad - Göktürk prenslerinden. Kürşad’ın oğlu
URUNKOCA birl. Urun/Koca - Tuman Han’ın torunlarından
URUS 1- Orus, uras, uraz) 2- Uruş, kırış, savaş - Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Aday oymakları, dip dedelerinden
URUSİNAL birl. Urus/İnal - Kırgız, oymak beylerinden
URUSHAN birl. Urus/han - 1- Oğuznamede Yafes’in oğullarından. Türk’ün kardeşlerinden 2- Kıpçak hanlarından. Cuci Han’ın torunu
URUSKUŞ birl. Urus/Kuş - Türkmenlerin, Yaymut ve Bayramşahlı oymakları, dip dedelerinden
URUŞ Vuruş, döğüş, kırış, savaş
URUŞALP birl. Uruş/Alp
URUŞBAY birl. Uruş/Bay
URUŞBEK birl. Uruş/Bek
URUŞHAN birl. Uruş/Han
URUŞKAN Savaşçı, cengaver
URUT 1- Aşama, merhale 2- Amaç, maksat, hedef
URUZ 1- Uraz, uras 2-Vuruş, döğüş - Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey. Kazan Beğ’in oğlu, Basat’ ın babası
US Öz, töz, yeti, anlayış gücü, akıl, zeka, uzluk
USAL birl. Us/Al
USALDI birl. Us/Aldı
USALMIŞ birl. Us/Almış
USAN Uslu, akıllı, usta, uzman
USANAR birl. Us/Anar
USANBAY birl. Usan/Bay
USARI birl. Us/Arı
USARIK birl. Us/Arık
USBAY birl. Us/Bay
USBEK birl. Us/Bek
USBOL birl. Us/Bol . . Dahi, üstün zekalı
USER birl. Us/Er
USERBAY birl. Us/Erbay
USLU Akıllı, uzman, üstad
USLUAY birl. Uslu/Ay
USLUGÜN birl. Uslu/Gün
USLUĞ (Uslu)
USLUHAN birl. Uslu/Han
USLUM Becerikli, mahir
USLUY Deneyimli, tecrübeli
USUK Uslu, akıllı, zeki
USUN 1- Uzun, uzman, derin, engin, deneyimli 2- Gerçek, sahih
USUNUZLUĞ birl. Usun/Uzluk - karahanlılar dönemi, vezirlerinden
USUNBAY birl. Usun/Bay
USUNBEKİ birl. Usun/Beki - Çengiz Kaan dönemi (Kökçü’den sonraki) başşamanı
USUNBİGE birl. Usun/Bike
USUNER birl. Usun/Er
USUNKOCA birl. Usun/Koca
UŞAK Çocuk, genç, taze, ufaklık, (. . Uş kökünden, dağılma, parçalanma, ufalanma, Farsçadaki Uşşak ile yalnızca ad benzerliği var. Anlamlar farklı. Farsçadaki, Hizmetçi, müstahden. . )
UŞUN (Usun)
UŞUNKOCA (Usun Koca) - Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey
UTA 1- Tedavi, onarım, tamir, iyileştirme 2- Zafer, galibiyet
UTABAY birl. Uta/Bay
UTACI Doktor, eczacı, iyileştirici
UTAMAN 1- Utkan, galip, muzaffer 2- Eczacı, doktor 3- Edeoli, mahçup, sıkılgan
UTAN 1- Galip, muzaffer 2- Utanma, ar, mahçubiyet
UTANGAN Utangaç, mahçup, kendi kendini sıkan
UTAR 1- Yener, utkan, galip 2- İyileştirici 3- Kovalayan, takip eden - Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
UTAŞ 1- Yardım, imdat 2- Galibiyet, zafer, utku 3- Takip, kovalamaca - karahanlılar dönemi, bey ve komutanlarından
UTGUÇU Galip, muzaffer
UTKU Zafer, galibiyet, yenme, üstün gelme, güçlüklerden sonra ulaşılan mutlu son
UTLU 1- Galip, muzaffer 2- Sıkılgan, mahçup
UTUGLU Galip, muzaffer
UTUŞ Yenme, galibiyet, zafer
UTUZ birl. Ut/uz
UVUT Utanma duygusu, edep, ar
UYAN 1- Dikkat, itina, dikkatlilik, tedbir 2- İman, inanç
UYANIK Dikkatli, tedbirli
UYAR Uyumlu, uygun
UYAV Uyanık, fatin, ferasetli
UYDAÇI Mürşid, yol gösteren, öğretmen
UYGAN 1- Uyumlu, geçimli, uysal 2- Bağlı, tabi, muti
UYGANBAY birl. Uygan/Bay
UYGANBEK birl. Uygan/Bek
UYGAR (Uygur) çağdaş, uyumlu, uygun, uyarlı, medeni
UYGU Ahenk, uyum
UYGUL Uyumlu
UYGUN 1- Yakışıklı, güzel, elverişli 2- Geçimli, dirlikçi, imtizaçlı
UYGUR (uygar) - Türk boyları içinde, bu günkü anlamda bir kentleşmeye ilk başlayan Türk boyu. Kağıdı, akapunkturu, matbaayı, tekstil sanayiini ve daha birçok buluşu gerçekleştiren Türk boyu
UYGURALP birl. Uygur/Alp
UYGURBAY birl. Uygur/Bay
UYGUT Uyumlu, ahenkli, uygar
UYGUTALP birl. Uygut/Alp - Otmanlıların ilk dönem bey ve komutanlarından
UYLAŞ 1- Uyum, geçim, dirlik, düzen 2- Fikir, düşünce, tefekkür
UYLAŞI Uyum, geçim, barış
UYSAL uyumlu, efendi, yumuşak başlı, halim, selim
UYTUN Kutlu, mübarek
UYTUNALP birl. Uytun/Alp
UYTUNAY Birl. Uytun/Ay
UYTUNBAY birl. Uytun/bay
UYTUNBÖRİ birl. Uytun/Böri
UYUM Uygunluk, denklik, ahenk, armoni
UZ Us, öz, erk, yetme, beceri, başarı, açılma, uzama, genişleme, açılım, yayılım
UZA 1- uzay, genişlik, uzunlık, yaygınlık 2- Eski, eskiye dayalı, kadim, mazi 3- Geçiş, geçit
UZAK 1- Uzman, usta, sanatkar 2- Güçlü, egemen, başarılı
UZAKBAY birl. Uzak/Bay
UZAM Uzlanmış, ustalaşmış, usta
UZAMIŞKAĞAN birl. Uzamış/Kağan - Göktürk Kağanlarından
UZAN Uzman, usta, akıllı, bilgili, sanatçı, pir
UZAY Feza, gök boşluğu, uzamış, genişlemiş, geniş
UZBEGÜM birl. Uz/Begüm
UZBEK birl. Uz/Bek
UZBEY birl. Uz/bey
UZBİGE birl. Uz/Bike
UZDU Ezeli, çok eski, kadim
UZEL birl. Uz/El Usta, maharetli, becerikli, sanat erbabı
UZELLİ Usta, maharetli, elinden iş gelen
UZER birl. Uz/Er
UZERK birl. Uz/Erk
UZHAN birl. Uz/Han - Oğuznamede, Moğol Han’ın dört oğlundan biri
UZİL birl. Uz/İl
UZKAN birl. Uz/Kan
UZHATUN birl. Uz/Hatun
UZKUL birl. Uz/Kul
UZKULİ birl. Uz/Kuli
UZLUK İhtisas, uzmanlık - Kumanlar dönemi beylerinden
UZMA Kalifiye, uzman, pir
UZMAN Usta, pir, otorite
UZTİMUR birl. Uz/Timur - Batu Han’ın torunlarından
UZUG Uyanık, dikkatli, müteyakkız
UZUN (Usun) 1- Uzman, pir, becerikli, iş bitirici 2- yaygın, geniş 3- kalıcı, daimi - Karakoyunlular devleti hanlarından. Uzun Hasan
UZUNAY birl. Uzun/Ay - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
UZUNBAY birl. Uzun/Bay
UZUNER birl. Uzun/Er
UZUNERK birl. Uzun/Erk
UZUNGÜN birl. Uzun/Gün
UZUNTAY Birl. Uzun/Tay
UZUNTÖR birl. Uzun/Tör
ÜÇ Üç sayısı. (Türklerin, dokuz, kırk gibi, uğurlu saydığı sayılardan)
ÜÇAY birl. Üç/Ay
ÜÇBAY birl. Üç/Bay
ÜÇİL birl. Üç/İl - Sarı Türgişler devleti hanlarından
ÜÇKÜN birl. Üç/Gün
ÜÇOĞUL birl. Üç/Oğul . . Üçüncü oğul - Göktürkler dönemi, beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
ÜÇOĞUZ birl. Üç/Oğuz
ÜÇOK birl. Üç/Ok - Oğuz boylarından
ÜÇTAMGA birl. Üç/Tamga - Kırgızların, Togay ve Girik oymakları, dip dedelerinden
ÜÇTUĞ birl. Üç/Tuğ
ÜÇURUK birl. Üç/Uruk - Özbek oymak beylerinden. Özbek oymaklarından
ÜGE (Üyge) Ünlü, meşhur
ÜGİT Öğüt, nasihat, propaganda, ajitasyon
ÜĞDÜL Bahşiş, ihsan
ÜKELGE Armağan, bahşiş
ÜLEGÜ Bölüm, kısım, pay
ÜLEŞÜR Bölüşüm, paylaşım, paylaşımcı
ÜLGEN 1- Ulu, kebir 2- İri, büyük, heybetli, geniş - Eski dönem Tanrılarından ( Türk mitolojisinde İyilik Tanrısı)
ÜLGİ Örnek, numune
ÜLGÜDÜR Örnek, numune
ÜLGÜT Örnek, numune
ÜLKE Bölüm, parça, toprak, diyar, memleket, vatan, yurt
ÜLKEM Ülke, memleket sevgisi
ÜLKEN (Ülgen)
ÜLKER 1- yıldızlar topluluğu, yıldız kümesi 2- Yedi kardeşler de denen bir yıldız grubu 3- Kadife, peşgir, gibi dokumaların üzerindeki, ince tüy, hav
ÜLKER ÇERİĞ Savaş hilesi, savaş taktiği
ÜLKÜ 1- İdeal, hedef, olacağına inanılan. . "Olan, değil, olması gereken. . " 2- Prensip, adet, düstur 10- Üleşme, bölüşme, pay, pay ortaklığı
ÜLKÜCÜ Ülkü sahibi, olması gerekeni düşünen
ÜLKÜDAŞ Aynı ülküyü benimseyen ve aynı ülküyü paylaşan kimse
ÜLKÜER birl. Ülkü/Er
ÜLKÜM Ülkü sevgisi
ÜLKÜSAY Birl. Ülkü/Say
ÜLÜGLÜ Talihli, kısmetli, bahtı açık
ÜLÜK (ülüg) Kısmet, nasip, pay
ÜLÜKBULMUŞ birl. Ülük/Bulmuş - Uygur kağanlarının ünvanlarından
ÜLÜŞ 1- Bölüş, bölüm, bölünen, pay 2- Konuk payı, komşu payı, ailenin ihtiyaçları dışında, konuk- komşu için ayrılan ve saklanan pay
ÜMİT Umut ( Türkçeden Farsçaya geçen bir sözcük)
ÜN 1- Ses, seda 2- Şöhret, nam
ÜNAL 1- Ün/Al 2- İnal (Han soyundan gelen, soylu ve imtiyazlı bey)
ÜNALDI birl. Ün/Aldı Ünlü, meşhur
ÜNALP birl. Ün/Alp
ÜNALTİGİN Birl. Ünal/Tigin
ÜNAY birl. Ün/Ay
ÜNBAY birl. Ün/Bay
ÜNDEV Namlı, meşhur
ÜNER birl. Ün/Er - Salçuklular (Berk Yaruk han) dönemi bey ve komutanlarından
ÜNERBAY birl. Üner/Bay
ÜNERSAL birl. Üner/Sal
ÜNGELDİ birl. Ün/Geldi
ÜNKUL birl. Ün/Kul
ÜNKULİ birl. Ün/Kuli
ÜNLÜ 1- Meşhur, namlı, tanınmış 2- Gür sesli, sesini duyuran
ÜNLÜER birl. Ünlü/Er
ÜNLÜSOY birl. Ünlü/Soy
ÜNSAL birl. Ün/Sal (Salmak. . dan)
ÜNSALDI birl. Ün/Saldı
ÜNSALMIŞ birl. Ün/Salmış
ÜNSAY birl. Ün/Say
ÜNSEV birl. Ün/Sev
ÜNSOY birl. Ün/Soy
ÜNÜBOL birl. Ünü/Bol
ÜNVERDİ birl. Ün/Verdi
ÜREGEN Bereketli, münbit
ÜREGİR Bolluk, bereket, üretkenlik - Oğuz boylarından
ÜREK Yürek, kalp
ÜREKALP birl. Ürek/Alp
ÜREKAY birl. Ürek/Ay
ÜREKBAY birl. Ürek/Bay
ÜREKBEK birl. Ürek/bek
ÜREKLÜ Cesur, yiğit
ÜRENTUYUN birl. Üren/Tuyun - Eski dönem, Yakut Tanrı adlarından
ÜRGAN Kıvılcım, şerare
ÜRGÜÇ Körük, demirci körüğü
ÜRK Dehşeh, korku, çekince
ÜRKMEZ Cesur, korkusuz
ÜRKMEZHAN birl. Ürkmez/Han
ÜRKMEZKAN birl. Ürkmez/Kan
ÜRKÜT Ürkütücü, dehşet verici
ÜRÜK Süregen, daimi
ÜRÜN Döl, verim, ekin, üremiş, üretilmiş olan
ÜRÜNDÜK Verimli, seçkin, güzide
ÜRÜNDÜL Seçkin, güzide
ÜRÜNG 1- Maneviyat, manevi güç, 2- Temiz, pak, pakize
ÜRÜNGAY birl. Ürüng/Ay - Uygur kağanlığı dönemi, bey ve komutanlarından
ÜSTBUĞA birl. Üst/Boğa (Üstebuğa) - Çağatay hanlarından
ÜSTE Galip, faik
ÜSTEK Üstün, galip, faik
ÜSTER birl. Üst/Er
ÜSTÜN Üstte olan, galip, faik, muzaffer
ÜSTÜNALP birl. Üstün/Alp
ÜSTÜNAY birl. Üstün/Ay
ÜSTÜNBAY birl. Üstün/bay
ÜSTÜNBEK birl. Üstün/Bek
ÜSTÜNER birl. Üstün/Er
ÜSTÜNGÜ Üstün gelme, üste çıkma, mertebe atlama, derece
ÜSTÜNKOCA birl. Üstün/Koca - Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey
ÜSTÜNSAY birl. Üstün/say
ÜSTÜNSOY birl. Üstün/Soy
ÜTEBAY birl. Üte/Bay (Ötebay) - Kırgızların, Argın oymağı, dip dedelerinden
ÜTGÜR Hızlı, seri, çabuk
ÜYEN 1- İlkeli, özüne bağlı 2- İyilik sever, temiz yürekli
ÜYGE İyi, yararlı, zararsız
ÜYGEBİGE birl. Üygen/Bike
ÜYGEN İyilik dolu, temiz kalpli
ÜYGENARIK birl. Üygen/Arık - Altay, Tuva, Sogay destanlarında adı geçen bir Tanrıça
ÜYGENBEGÜM birl. Üygen/Begüm
ÜZBE Üzgün, kızgın, dargın, darlanmış, mahzun, sıkıntılı
ÜZLÜNÇÜĞ Olağanüstü, fevkalade
ÜZÜT Can, ruh, öz, tin
VAR (Bar) Oluş, ortaya çıkış, doğuş
VARAK Menzil, varılacak yer
VARAN 1- Varlıklı, zengin 2- Sonuca ulaşan, eren
VARGI 1- Varılan yer, sonuç 2- mal, mülk
VARHAN birl. Var/han - 1- Doğu Hun devleti hanlarından 2- Çengiz kaan dönemi, Kerayet hanlarından
VARIM 1- Servet, mal, mülk 2- Evlilik çağına gelmiş kız
VARIMLU Evlilik çağına girmiş kız
VARIŞ Menzil, varılacak yer
VARIŞLI Menzil
VARLIG (Varlık) 1- Mevcudiyet, var olma hali 2- Varlık, servet, zenginlik, bütünlük 3- Evren, kainat
VAROĞUL birl. Var/Oğul
VAROL birl. Var/Ol Uzun ömür dileği
VERDİ Cömert, eli açık, bağışlayıcı, ihsanda bulunan
VERDİ HAN birl. Verdi/Han - Altınordu devleti, hanlarından
VERGİ (Bergi, birgü) 1- Huy, tabiat, yaratılış, aitlik, özellik 2- Haraç, nusum, verilen, ödenen nesne
VERİM Veriş, verme, bolluk, bereket
VURAL birl. Vur/Al (Almak. . dan)
VURGUN 1- Vurulmuş, aşık 2- Baskın, ırgalama, yağmalama
VURGUNALP birl. Vurgun/Alp
VURGUNAY birl. Vurgun/Ay
VURGUNER birl. Vurgun/Er
VURSAY birl. Vur/Say
VURTUT birl. Vur/Tut (Tutmak. . dan)
VURUŞ Savaş, döğüş, kırış
YABA (Yapa, yapu) 1- Yapı, oluşum 2- Alet, edevat - Özbeklerin, Üç Uruğ oymağı, dip dedelerinden
YABAGU Yabgu, genel vali
YABALAK (Yablak) Dayanıklı, metin, mütehammil
YABAN 1- Yabancı, yabani, vahşi 2- Yapan, yapıcı
YABASU birl. Yaba/Su
YABAY Yapay, yapan, yapıcı, yapılmış
YABGU 1- Üst düzey yönetici, genel vali 2- Merkeze bağlı, özerk, bölge yöneticisi - Göktürkler döneminde kullanılan ünvanlardan
YABGUKAĞAN birl. Yabgu/Kağan - Batı Göktürkleri, kağanlarından
YABIR 1- Yapıcı, pozitif kişilikli, aktif, çalışkan 2- Güreşçi, döğüşçü - Altay Türkleri, Tuva oymağı, dip dedelerinden
YABIRAY birl. Yabır/Ay
YABIT Yapı, yapıt, eser, mamulat
YABLAK HAN birl. (Yabalak Han) Yablak/Han - Sibir Hanlarından
YAD Yabancı, el, değişik, farklı
YADA 1- Yabancı, yabancılık 2- Büyü, sihir, büyü yapmada kullanılan bir taş
YADABÖRİ birl. Yada/Böri
YADAÇI Yaya, piyade
YADAĞ (yadağ) - Altay Türkleri, Kişiler oymağı, dip dedelerinden
YADAKUL birl. Yada/Kul
YADASAY birl. Yada/Say
YADEL birl. Yad/Er Gurbet, yabancı memleket
YADOBA birl. Yad/Oba
YADU Yadçı, yad edici
YAGLA Talan, yağma
YAĞADUR Yağış, yağmur, bolluk, bereket
YAĞAN (Yagan, yakan) 1- Ucu ateşli ok 2- Yağmur 3- Gökten inen nur 4- Yakın, yar, canan
YAĞANALP birl. Yağan/Alp
YAĞANAY birl. Yağan/Ay
YAĞANBAY birl. Yağan/Bay
YAĞANBEK birl. Yağan/Bek
YAĞANBORA birl. Yağan/Bora
YAĞANBUKA birl. Yağan/Boğa
YAĞANER birl. Yağan/Er
YAĞANHAN birl. Yağan/Han
YAĞANKUL birl. Yağan/Kul
YAĞANKULU birl. Yağan/Kulu
YAĞANTAY birl. Yağan/Tay
YAĞANTEKİN birl. Yağan/Tekin
YAĞANTİGİN birl. Yağan/Tigin
YAĞANTİMUR birl. Yağan/Timur
YAĞDI Yağmur, yağan
YAĞDIALP birl. Yağdı/Alp
YAĞDIBAY birl. Yağdı/Bay
YAĞDIBEK birl. Yağdı/Bek
YAĞDIKAR birl. Yağdı/Kar (kar yağarken doğan)
YAĞDIKAR HAN birl. Yağdıkar/Han - Kıpçak hanlarından
YAĞDIKAR TUGAY birl. Yağdıkar/Togay - Babür han dönemi bey ve komutanlarından
YAĞDIBASAN birl. Yağdı/Basan Düşmana baskın yapan, düşmanı yok eden - Danişmendoğulları beyliği, komutanlarından. Gümüş Tekin’in oğlu
YAĞIBASMIŞ birl. Yağı/Basmış (Yağıbasan) - Salçuklular devleti, bey ve komutanlarından
YAĞIBASTI birl. Yağı/Bastı (Yağıbasan)
YAĞISAVAN birl. Yağı/Savan Düşmanı püskürten, düşmanı kovan, kovalayan - Suriye Salçukluları dönemi, bey ve komutanlarından
YAĞISIYAN birl. Yağı/Sıyan (defeden, kovan) - Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından
YAĞIŞ (Yakız- Yavuz) Kara, yanarak kararmış, karaya çalan mec. Cesur, gözüpek, şiddetli, yaman, yiğit
YAĞIZALP birl. Yağız/Alp
YAĞIZAY birl. Yağız/Ay
YAĞIZBAY birl. Yağız/Bay
YAĞIZER birl. Yağız/Er
YAĞIZHAN birl. Yağız/Han
YAĞLAKAR (Yaylakar) birl. Yayla/Kar - 1- Uygur kağanlarının sülale adı 2- Göktürkler dönemi beylerinden, Kürşad’ın kırklarından
YAĞMA Ganimet, ganimet paylaşımı, bolluk - Oğuz Kağan dönemi, beylerinden
YAĞMIŞ Yağmakdan - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
YAĞMUR Yağmur yağışı - 1- Göktürkler dönemi, beylerinden Kürşad’ın kırklarından 2- Musul Salçukluları beylerinden, 3- Salçuklular (Alparslan Han) dönemi, bey ve komutanlarından
YAĞMUR HAN birl. Yağmur/Han
YAĞMURAY birl. Yağmur/Ay
YAĞMURBAY birl. Yağmur/bay
YAĞMURBEG birl. Yağmur/Beg
YAĞMURCA 1- Sessiz ve kısa süren yağmur 2- Bir geyik türü - Cuci Han’ın oğullarından. Batu Han’ın kardeşi
YAĞMURÇAK (Yağmurca)
YAĞRIK Yakarış, dilek, niyaz
YAĞRIKÇI 1- Yakarıcı, duacı 2- Faydalı, yararlı, işe yarayan - Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey
YAĞUK (Yavuk) Sevilen, yakınlık duyulan, gönül yakınlığı
YAKA 1- Sınır, sınır bölgesi 2- Kıyı, sahil
YAKACIK Dağ eteği
YAKAK Ucu ateşli ok - Salçuklulara ad veren, Salçuk beğ’in babası
YAKAN 1- Yakıcı, yok edici 2- yağan
YAKANER birl. Yakan/Er
YAKARCA Yakan, sıcaklığı artıran
YAKARI Dua, temenni, yakarış, dilek
YAKI 1- İlaç, em 2- Yakıcı, yakan
YAKIT Yakılan, enerji, ısı kaynağı
YAKITİMUR birl. Yakı/Timur - . . Oğuz Kağan’ın torunlarından
YAKŞI Yakışıklı, güzel, çekici, yakıcı, uygun, yakışan, doğru, iyi - Salçuklular devleti bey ve komutanlarından. Demirtaş beğ’in oğlu
YAKŞIALP birl. Yakşı/Alp
YAKŞIBAY birl. Yakşı/bay
YAKŞIBEK birl. Yakşı/Bek
YAKŞIER birl. Yakşı/Er
YAKŞILIK İyilik, güzellik, uygunluk - Kırgızların, Togay, Buğu ve Kıdık oymakları, dip dedelerinden
YAKŞITAY birl. Yakşı/Tay
YAKŞITOGA birl. Yakşı/Toga
YAKŞİHAN birl. Yakşi/Han - İsfandiyaroğulları beyliği, beylerinden
YAKTU Işık, meşale, aydınlık
YAKURA Yakın, yakınlık duygusu
YAKUŞUK Yakışıklı, güzel, uygun, uyumlu
YAKUT Yakıt, enerji, yakılan - Halen Sibirya’da yaşamakta olan, en eski Türk boylarından
YAKUTALP birl. Yakut/Alp
YAKUZ (Yağız)
YALABIR Parlak, parıldayan
YALABUK Parlak, parlayan, ışık saçan
YALAP Parlak, ışıltı, ışık saçan - Eski dönem, Tanrı ad ve sıfatlarından
YALAV Alev, yalaz
YALAVAÇ (Yalvaç) - Türkmenlerin, Salur oymağı, dip dedelerinden
YALAZ 1- Yalın, çıplak, aleni 2- Yalın, parlak, ışıklı, alev
YALAZA (Yalaz)
YALAZALP birl. Yalaz/Alp
YALAZAY birl. Yalaz/Ay
YALAZBEK birl. Yalaz/Bek
YALAZBÖRÜ birl. Yalaz/Böri
YALAZBUĞA birl. Yalaz/Boğa
YALAZER birl. Yalaz/Er
YALAZHAN birl. Yalaz/Han
YALAZTİMUR birl. Yalaz/Timur
YALÇIN Dik, sarp, yukarıda, ulaşılmaz
YALÇINAY birl. Yalçın/Ay
YALÇINBAY birl. Yalçın/Bay
YALÇINER birl. Yalçın/Er
YALÇINKAYA birl. Yalçın/Kaya
YALÇINSAY birl. Yalçın/Say
YALÇINTAN birl. Yalçın/Tan
YALÇINTAŞ birl. Yalçın/Taş
YALÇINTAY birl. Yalçın/Tay
YALDIR 1- Parlak, parlayan 2- Yıldır, yıldıran, caydırıcı, ürkütücü
YALDIRALP birl. Yaldır/Alp
YALDIRAN 1- Yıldırıcı, caydırıcı, ürkütücü 2- Parlak, parlaklık veren
YALDIRAY birl. Yaldır/Ay
YALDIRIM Yıldırım
YALDIZ Yıldız, ışık saçan parlaklık, parlayan, ışıyan - Gazneliler devleti, beylerinden
YALDRUK (Yaldırık) Parlak, parlatılmış
YALGIN Serap, yanıltıcı, görüntü
YALGINAY birl. Yalgın/Ay
YALIM 1- Ateş, kıvılcım 2- Kılıcın keskin tarafı, ince ağzı 3- Yüksek kayalık
YALIMAY birl. Yalım/Ay
YALIMBAY birl. Yalım/Bay
YALIMBEK birl. Yalım/Bek
YALIMER birl. Yalım/Er
YALIMHAN birl. Yalım/Han
YALIN 1- Alev, parlaklık 2- Çıplak, net, açıkta olan, açık 3- Kınsız, kılıfsız kılıç 4- Tek başına, yalnız, korumasız
YALINALP birl. Yalın/Alp
YALINAY birl. Yalın/Ay
YALINBARS birl. Yalın/Bars
YALINBAŞ birl. Yalın/Baş
YALINBAY birl. Yalın/Bay
YALINBEK birl. Yalın/Bek
YALINBÖRİ birl. Yalın/Böri
YALINCA Yalnız, tek başına
YALINCA HAN birl. Yalınca/Han - Oğuznamede, Tatar Han’ın oğullarından
YALINÇAK Fakir, çıplak, garip, korumasız, sahipsiz
YALINER birl. Yalın/Er
YALINKARA birl. Yalın/Kara
YALINTAŞ birl. Yalın/Taş
YALINUZ birl. Yalın/Uz
YALMA Yağmurluk, pelerin
YALMAN 1- Kılıcın keskin ağzı, kılıcın uç kısmı 2- Eğimli, dik tepe
YALTUK Yalınlık, yalın olma hali
YALUNCUK (Yalınçık, yalınçak) - Dede Korkut dönemi, Dış Oğuz beylerinden
YALUNMUŞ Yalın, çıplak, saf, arınmış
YALUY Büyü, tılsım, sihir
YALVAÇ Elçi, resul, nebi, peygamber - 1- Otmanoğullarının dip dedelerinden 2- Çengiz Kaan dönemi, Türkistan valilerinden
YAM 1- Ulak atı 2- At gibi, ata benzeyen 3- Çöl, kıymık
YAMAÇ 1- Bayır, dik yokuş, dağ ya da tepenin herhangi bir yanı 2- karşı, karşısı, öteki taraf
YAMAN 1- Müthiş, dehşetli, etki ve beceri bakımından olağanüstü 2- kötü, fena, üzücü - Otmanoğullarının dip dedelerinden
YAMANHAN birl. Yaman/Han
YAMANAY birl. Yaman/Ay
YAMANBAY birl. Yaman/Bay - Kırgızların, Togay, Buğu ve Kıdık oymakları, dip dedelerinden
YAMANBEK birl. Yaman/Bek
YAMANBÖRÜ birl. Yaman/Böri
YAMANBUĞA birl. Yaman/Boğa
YAMANER birl. Yaman/Er
YAMANSAY birl. Yaman/Say
YAMANTİMUR birl. Yaman/Timur
YAMÇI 1- Ulak, postacı 2- Ulak atı, postacı atı 3- Yağmurluk 4- Kalın, kolsuz yelek, kuzu derisiyle kaplı giysi
YAMI 1- Ulak atı 2- Çöp, kıymık 3- İtibar, nüfuz
YAMTAR 1- Yaman, güçlü, kuvvetli 2- Yağmurluk 3- Obur, iştahlı - Göktürkler dönemi, beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
YAMUN Denetleyici, murakıp, müfettiş
YANAÇI (Yanaç) Canip, candan
YANAĞ (Yanak) Yanak, kısım, yan
YANAR 1- Işıltı, ışık 2- Ateşli, sıcak kanlı, heyecanlı
YANARAY birl. Yanar/Ay
YANARBAY birl. Yanar/Bay
YANARBEK birl. Yanar/Bek
YANARBUĞA birl. Yanar/Boğa
YANARDAĞ birl. Yanar/Dağ Volkan - Kırgız oymaklarından
YANARHAN birl. Yanar/Han
YANARKAN birl. Yanar/Kan
YANARKUL birl. Yanar/Kul
YANARTAN birl. Yanar/Tan
YANARTAŞ birl. Yanar/Taş
YANARTAY birl. Yanar/Tay
YANAŞIK 1- Ev kızı 2- Evlatlık alınmış, kız çocuğu
YANBAŞ Sadık, bağlı, yakın, yanında, yanı başında, vefakar
YANÇ (Yanıç) Hilal, yarım ay biçiminde
YANÇI At zırhı
YANÇUK (Yancık) At zırhı, at örtüsü
YANÇUR birl. Yan/Çur - Kıpçak hanlarından. Çuci Buğa Han’ın oğlu
YANDAŞ Yanında duran, destekleyen, taraftar
YANDIK Heybetli, gösterişli, azametli
YANDU İnançlı, inanmış, imanlı
YANGAK 1- Yanak 2- yanık, sevdalı - Türkmenlerin, Göklen oymağı, dip dedelerinden
YANGAL Isı, hararet, ateş, ateşlilik
YANGIBEK (Yengibek) birl. Yangı/Yengi/Beğ - Babür Han dönemi bey ve komutanlarından
YANGIR Hazin söz, dokunaklı söz, hazin konuşma
YANI Cilve, işve, can yakıcılık
YANIK Sevdalı, aşık, istekli
YANIKER birl. Yanık/Er
YANIŞIK (Yanaşık)
YANIT 1- Ödül, mükafat 2- Karışık
YANK (Yang) Metod, tarz, usul
YANKU (Yankı) Aksi seda, eko
YANKUÇİ Mübaşir, mahkeme memuru
YANTIR Şehla, şehla gözlü
YANTUK Gösterişli, azametli
YANTUT Bedel, tazminat
YANUÇ İnce, zayıf, narin
YANUK 1- Esmer tenli, kara 2- Tutgun, aşık, sevdalı
YANUKAY birl. Yanuk/Ay
YANUKBAY birl. Yanuk/Bay
YANULMAS Yanılmaz, deneyimli ve bilgili otorite
YANUT 1- Yanıt, karşılık 2- Ödül, mükafat
YAPA 1- Yaba, yapma, çaba, enerji 2- Bütün, hep, bütünlük 3- Vefa
YAPAGI Yapağı
YAPAN 1- Yapıcı 2- Yaban, vahşi
YAPAR Yapıcı, üretken, olumlu
YAPARLI Olumlu, yapıcı
YAPI Mamul, yapılmış
YAPINÇ (Yapınçak) Yapılmış, mamul, üretilmiş
YAPRAK (Yapurgak) Ağaç ve çiçek yaprağı
YAPRAKÇIĞ birl. Yaprak/Çığ
YAPSIK Memnuniyet, neşe, meftunluk
YAPŞIN Yapıcı, olumlu, becerikli
YAPURGAK (Yaprak)
YAR (Yarı) 1- Uçurum, dik bayır 2- Tanzim, tertip, organizasyon
YARAGU Yarar, fayda, faydalı, yararlı
YARAĞ (Yara, yarag) 1- yarar, fayda, faydalı, yararlı 2- Silah, zırh, kalkan
YARAŞUK Uyumlu, ahenkli, barışsever
YARAŞUR Uygun, münasip, layık
YARATGAN Yaratan, yaratıcı
YARATU Yaratma, tertipleme, düzenleme
YARATUN Yaratıcı, tertipli, düzenli, örgütlü
YARATUR Yaptırır, yaptırımcı, buyurucu, örgütleyici
YARAY Usta, ehil, beceri sahibi
YARAYLI uygun, münasip, yararlı
YARBAY birl. Yar/Bay
YARÇI Ortak, şerik, hissedar
YARDAK Yardımcı, asistan, muavin, refik
YARGAN 1- yararlı, faydalı, güvenilir, yakın 2- Koruyucu, muhafazakar 3- Mahkeme, yüksek mahkeme
YARGAN TARKAN Yargan/Tarkan - Bilge Kağan dönemi beylerinden
YARGI Hukuk, hüküm, mahkeme, adalet
YARGIALP birl. Yargı/Alp
YARGIBAY birl. Yargı/Bay
YARGIBEK birl. Yargı/Bek
YARGICI (yarguçu, yagıçı, yargıç) Yargıç hakim, yargı mercii - Otmanlıların, ilk dönem bey ve komutanlarından
YARGIÇ Yargıcı, hakim
YARGIÇU Yargıç
YARGIER birl. Yargı/Er
YARGIHAN birl. Yargı/Han
YARGIN (yarkın) 1- Gün ışığı 2- Şimşek, çakın 3- Canan, arkadaş, dost 4- Güleryüzlü, mütebessim
YARGITAN birl. Yargı/Tan
YARGITAY birl. Yargı/Tay
YARGUÇİ yargıcı, yargıç, hakim
YARIM 1- Yapıcı, yaparlı 2- yarış, müsabaka 3- Bölüm, bölünmüş - Türkmenlerin, Çavdur oymağı, dip dedelerinden
YARIP Yarı, yarım, bölük, bölünmüş
YARIŞ 1- Bölüş, bölüm 2- Müsabaka, karşılıklı, ileriye atılma
YARIZ Yarıcı, seri, çabuk, hızlı
YARKIN (Yargın)
YARKINBAY birl. Yarkın/Bay
YARKINBEK birl. Yarkın/Bek
YARKINER birl. Yarkın/Er
YARLIG 1- Bağışlama, acıma 2- Ferman, buyruk
YARLIGAÇ İnayet, yardım, bağış, merhamet
YARLIGAMAS Acımasız, acımaz, bağışlamaz
YARLIGAMIŞ Bağışlayıcı, merhametli, rahman
YARLIGAN Rahman, bağışlayıcı
YARLIGAR Bağışlayıcı
YARLIGASUN Bağışlayıcı, rahman
YARLIK 1- Esirgeme, bağışlama 2- Buyruk, ferman
YARLUĞ İrade, istem, buyruk
YARLUK Muhtaç, yoksul
YARLUKA Bağış, lütuf, koruma
YARMAKAN (Yarmayan) Armağan, hediye
YARP (yarıp) Durgun, sabit
YARPAN (Yarban, yarıban) Sabit, sakin, kendi halinde - Kırgızların, Togay, Sarı ve Bağış oymakları, dip dedelerinden
YARŞI Hissedar, ortak
YARTIM 1- Kısım, bölük, fırka 2- yardım, inayet, destek
YARUK 1- Işık, ziya, nur 2- Zırh, koruyucu - Salçuklular dönemi, Halep valilerinden
YARUKBAY birl. Yaruk/Bay - Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden
YARUKTAŞ birl. Yaruk/Taş - Salçuklular devleti, komutanlarından. Merv valilerinden
YARUKTEKİN birl. Yaruk/Tekin - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
YASA (Yasağ, yasak) Yasa, kanun, nizam, kural, kaide, yasak
YASABAY birl. Yasa/Bay
YASABEK birl. Yasa/Bek - Otmanoğullarının, dip dedelerinden
YASABUĞA birl. Yasa/Boğa - Kıpçak hanlarından
YASAÇU (Yasacı) 1- Parlamenter, Yasa yapan, yasa koyucu 2- Yasaya bağlı, yasal
YASAĞ yasak, yasa
YASAĞUL (Yasavul)
YASAHAN birl. Yasa/han
YASAKUL birl. Yasa/Kul
YASAKBEK (Yasabek)
YASAL 1- Disiplin, sıra, saf, ordunun yürüyüş düzeni 2- Yasalara uygun, nizami
YASAN 1- Tertip, düzen, tasarı, plan 2- İşaret, alamet, bünyan, karar
YASAR (Yasur) yasaya uyan, yasayı uygulayan - Çengiz Kaan’ın Tatar kökenli evdeşi
YASATAN 1- Yasalara saygılı 2- Yasa/Tan
YASATUR birl. Yasa/Tur Yasaya bağlı, yasayı uygulayan - İlhanlılar devleti, Anadolu beylerbeyi
YASAVUL Yasayı korumak ve uygulamakla görevli memur. Zabıta, polis - İlhanlılar (Olcaytu Han) dönemi bey ve komutanlarından
YASAVUR (Yasavul)
YASGUÇ Nikap, gizlilik
YASUGAN (yasakan) birl. Yasa/Kan - Çengiz Kaan’ın Tatar kökenli evdeşi. (Bazı kaynaklarda "yasdır" olarak geçer)
YASUGAY (yesugey, yasakay)
YASUN (Yisun, İsun) Doğa, tabiat
YASUT (yasıt) Onur, şeref, haysiyet
YASVUL (Yasavul) 1- Polis, bekçi 2- Mübaşir
YAŞ Yaşam, ömür, dirilik, aydınlık, tazelik, ışımak, gelişim, yeşil, yeşillik, gençlik
YAŞAGU Ömür, yaşam, canlılık
YAŞALP birl. Yaş/Alp
YAŞAM Hayat, ömür, dirlik
YAŞAR Ömür, yaşam, hayatta kalış. (çocukları sık ölen, ya da fazla yaşamayan ailelerin, yeni çocuklarına verdikleri, Turan, Turmuş, Tokta vb. adlardan)
YAŞAR ALP birl. Yaşar/alp
YAŞARAY birl. Yaşar/Ay
YAŞARBAY birl. Yaşar/Bay
YAŞARBEK birl. Yaşar/Bek
YAŞARŞAD birl. Yaşar/Şad - Göktürk prenslerinden. Kürşad’ın ağabeyi
YAŞASAY birl. Yaşa/Say
YAŞASUN birl. Yaşa/Sun
YAŞAY birl. Yaş/Ay
YAŞER birl. Yaş/Er
YAŞERK birl. Yaş/Erk
YAŞERKE birl. Yaş/Erke
YAŞIL 1- Yeşil renk mec. Tazelik, gençlik, zindelik 2- Yeşillik, çimenlik
YAŞIN 1- Gizlilik, gizem 2- Şimşek, çakın
YAŞIT 1- Genç, körpe, taze 2- Eş, denk, eşit
YAŞLAK Giz, sır, esrar, gizli kalması gereken
YAŞMUT birl. Yaş/Mut - Diyarbakır ve Azerbaycan valilikleri de yapmış olan, İlhanlı, prenslerinden. Kulagu Han’ın oğullarından
YAŞRU Giz, gizlilik, gizem
YAŞUK 1- Işık, ışın, şua 2- Aşkın, aşık, aşmış
YAŞURGAN Ketum, sıkı ağızlı, sır vermez
YATAĞAN (yatağan, yatakan) 1- Kama türünde, iki tarafı da kesen bir bıçak 2- Tembel, miskin Borcunu ödemeyen, üstüne yatan (Uygurlarda)
YATI Yatık, meleke, beceri, el yatkınlığı - Altay Türkleri, Kunanda oymağı, dip dedelerinden
YATKIN Yatık, yatan, uygun, uygunluk
YATMAN Muti, efendi, uyumlu, itaatkar
YATUK 1- Yatkın, becerili, meleke sahibi 2- Tembel, ağırkanlı 3- Türklerin İslamiyet’e geçtikten sonraki dönemlerde, göçebe ve şamanist oğuzların, kentlerde yaşayan, Oğuz ve öteki Türk boyları için kullandıkları sıfatlardan
YATUK HAN birl. Yatuk/Han - Kazan hanlarından
YAVÇIN (Yatçın) Konuk, yatıya gelen konuk
YAVGA Soy, sop, nesil
YAVNIK Sevinç, neşe
YAVRİ Zayıf, güçten düşmüş
YAVRU Zayıf, bakıma muhtaç, ilgi ve bakım bekleyen
YAVUK Yakın, yakında duran, yakınlık duyulan, sevgili
YAVUZ (Yağız) Kara. Mec. Sert, şiddetli, dehşetli, gözükara, yaman - Otmanlı padişahı 11. Selim’in ünvanlarından
YAVUZHAN birl. Yavuz/han
YAY 1- Yaz mevsimi 2- Silah, ok atmaya yarayan, gergin ip, gerginlik
YAYAK yaya, piyade
YAYBEGÜM birl. Yay/Begüm
YAYBİKE birl. Yay/Bige
YAYBUKA birl. Yay/Boğa
YAYGARU Bahar, ilkbahar, yaza doğru giden zaman
YAYGIN Yayık, yayılmış
YAYGIR (Yaykır) Uzay, sema, yıldızlar alemi
YAYIK 1- Yaygın, geniş, genişlemiş 2- Tufan, deprem 3- Altay destanlarında adı geçen, Tanrı Bayülken’in oğullarından
YAYIN Serap, feyezan
YAYKIRU Sema, feza, uzay
YAYKUT birl. Yay/Kut
YAYLA Yaz yeri, yazlık. Bahar, yaz aylarını geçirmek için çıkılan, yüksek dağlık bölge
YAYLAERİ birl. Yayla/Eri Yaylada yada yaylaya çıkarken doğan çocuklar için kullanılan adlardan
YAYLAK Yayla, yazlık, sayfiye - Nogay hanlığı hanlarından, Nogay Han’ın evdeşi (Yaylak Hatun)
YAYLIM Yayılım, yayılma yeri, otlak, mera
YAYMUT birl. Yay/Mut Yaz sevinci - Türkmen oymak beylerinden ve oymaklarından
YAYSAY birl. Yay/Say
YAYSEV birl. Yay/Sev
YAYSUN birl. Yay/Sun
YAYUÇI Yayıcı, dağıtıcı, haber yollayan, propaganist
YAYUK 1- Yayvan, yayık, uçsuz bucaksız, geniş 2- Deprem, yer sarsıntısı
YAZAL Takı, süs, ziynet, mücevher
YAZARBAY birl. Yazar/Bay
YAZDIÇ Anıt, kitabe
YAZGAN Yazan, yazıcı, yazgıyı tayin eden - Eski dönem Tanrı ad ve sıfatlarından
YAZGANALP birl. Yazgan/Alp
YAZGANAY birl. Yazgan/Ay
YAZGANBAY birl. Yazgan/Bay
YAZGANBEK birl. Yazgan/Bek
YAZGANER birl. Yazgan/Er
YAZGANKULU birl. Yazgan/Kulu
YAZGI 1- Yazı, kader, mukadderat, alın yazısı 2- Tanrısal, ilahi
YAZGU (Yazgı)
YAZGULU Talihli, bahtı açık
YAZIÇU Yazıcı, katip
YAZIM Yazgı, mukadderat
YAZIN 1- Yaz vakti, bahar vakti 2- Kader, alın yazısı
YAZINÇ Kader, alın yazısı, yazgı
YAZIR 1- Çok ülkeler gezmiş, görmüş 2- Çok ülke fethetmiş, fatih 3- yazar, yazıcı, katip - Dede Korkut dönemi, Oğuz beylerinden
YAZUCUALP birl. Yazucu/Alp
YAZUK Günah, ayıp, suç
YAZUKER birl. Yazuk/Er
YALIKSUZ Günahsız
YEDEN 1- Yedeği olan, yedeğine alan, tedbirli 2- Yetkin, yeterli, usta
YEDİTAG birl. Yedi/Dağ
YEDİ URUK (Yedi Uruğ) - Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, oymaklarından
YEĞ (Yek, yeke) 1- Yüksek, ala, etfal, iyi, daha iyi 2- Soylu, asil, seçkin, güzide, mümtaz
YEĞEN 1- Yeğ, üstün tutulan, yeğin, yeğlenmiş 2- Kardeş çocuğu (Babası ya da anası ölmüş, ya da uzakta olup da yakın akrabaları tarafından yetiştirilen çocuklar için kullanılan adlardan) 3- Güveyi, damat
YEĞEN ALP birl. Yeğen/Alp
YEĞEN SİLİG birl. Yeğen/Selig - Uygur kağanlığı dönemi, bey ve komutanlarından
YEĞENAY birl. Yeğen/Ay
YEĞENBEK birl. Yeğen/Bek
YEĞENBOĞA birl. Yeğen/Boğa
YEĞENBÖRİ birl. Yeğen/Böri
YEĞENÇİK (Yeğencik) - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
YEĞENER birl. Yeğen/Er
YEĞİN 1- Üstün, faik 2- Bereketli 3- Çok güçlü, hızlı, şiddetli
YEĞİNHAN birl. Yeğin/Han
YEĞİNALP birl. Yeğin/Alp
YEĞİNBAY birl. Yeğin/Bay
YEĞİNBEK birl. Yeğin/Bek
YEĞİNEK 1- Yığınak, küme 2- Üstün, faik, daha iyice - 1- Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından 2- Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey
YEĞİNER birl. Yeğin/Er
YEĞİNHAN birl. Yeğin/Han - Çin’de hükümet etmiş, Türk hanlarından
YEĞİNTİMUR birl. Yeğin/Timur
YEĞNİ 1- hafif 2- Alçak gönüllü, mütevazı
YEĞNİK (Yeğni)
YEĞREK (Yekrek) Etfal, evla, iyi, üstün
YEĞİTAN (Yektan) birl. Yeğ/Tan
YEKE (Yeğ) - Göktürk beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
YEKE YOSUN birl. Yeke/Yosun - Uygur kağanlığı dönemi, bey ve komutanlarından
YEKEBAY birl. Yeke/Bay
YEKEBUĞA birl. Yeke/Boğa - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
YEREKOCA birl. Yeke/Koca - Babür han dönemi, ünlü deniz komutanı
YEREKUL birl. Yeke/Kul
YEKEKÜLÜG birl. Yeke/Külüg - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
YEKREK Evla, iyi, üstün, daha iyi
YEKSAY birl. Yek/Say
YEKSEK Tedbirli, ihtiyatkar
YEKÜL (Yeğül) Yeğni, faik, üstün, muzaffer
YEL Rüzgar, esi
YELARSLAN birl. Yel/Arslan
YELAY birl. Yel/Ay
YELBARS birl. Yel/Bars
YELBATU birl. Yel/Batu
YELBATUR birl. Yel/Batur
YELBAY birl. Yel/Bay - Mısır-Türk kölemenleri devleti, bey ve komutanlarından
YELBEK birl. Yel/Bek
YELBÖRİ birl. Yel/Böri
YELBUĞA birl. Yel/Boğa - Mısır-Türk kölemenleri devleti, Suriye valisi ve komutanlarından
YELÇİ Yel gibi, hızlı - . . Timur Kürkan han dönemi, bey ve komutanlarından
YELEÇ Havadar, yel alan
YELEGEN Hızlı, süratli, yel gibi
YELEĞİN Yel alan yer, rüzgarlı yer
YELEK 1- yel gibi, hızlı 2- Okun arkasına takılan tüy, denge tüyü 3- Kolsuz ve yakasız üst giyeceği
YELEKİN (Yeleğin) Rüzgarlı, yel esen yer, yel alan yer
YELEN 1- Arzu, istek, dilek 2- Fırtına
YELER birl. Yel/Er
YELES Yel esintisi, havadar, rüzgarlı
YELESDİ birl. Yel/Esti
YELESEN birl. Yel/Esen
YELESER birl. Yel/Eser Esintili, havadar, yel esen. .
YELESEY birl. Yel/Esey Yel esintisi - Kırgız oymak beylerinden
YELESİ birl. Yel/Esi
YELESİN birl. Yel/Esin
YELİM Hareket, eylem, devinim
YELİN 1- Yel uğrağı, yel alan yer 2- Yel değişi, yel teması
YELİNCE birl. Yel/İnce (Meltem)
YELİNCE HAN birl. Yelince/han - Oğuznamede, Boğa Han’ın oğlu. Tatar Han’ın torunu
YELİS Havalı, havadar, rüzgarlı
YELİZ birl. Yel/İz Havadar, rüzgarlı, havalı
YELKARA birl. Yel/Kara
YELKİM Havadar, havası güzel yer
YELKİN 1- Konuk 2- Hızlı, yol gibi
YELKÖK (Yelgök) birl. Yel/Kök, gök - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
YELKUTLUĞ (Yelkutlu, Yelkutluk) birl. Yel/Kutluğ
YELME Öncü, yol gösteren, mihmandar
YELSALU birl. Yel/Salı salmak. . . dan - Yalınçak Han’ın oğullarından
YELSAY birl. Yel/Say
YELSEV birl. Yel/Sev
YELTAN birl. Yel/Tan
YELTAY birl. Yel/Tay
YELTEKİN birl. Yel/Tekin - Abbasiler, (Mu’tasım) dönemi, Fergana valiliği yapmış bir Türk beyi
YELTUTAR birl. Yel/Tutar
YELUZ birl. Yel/Uz
YEN 1- Yenmek, alt etmek 2- Deri 3- Yeni, yenilik, orijinal
YENAL birl. Yen/Al
YENCİLEK Hafif, yeğin, narin, ince
YENDÜN Tercih, seçim, referans
YENER Yenmek. . . den
YENGİ 1- Yeni, orijinal 2- Zafer, utku
YENGİALP birl. Yengi/Alp
YENGİAY birl. Yengi/Ay
YENGİBAY birl. Yengi/Bay
YENGİBEK (Yangıbek) birl. Yengi/Bek
YENGİÇAÇAM birl. Yengi/Çaçam
YENGİÇİCİ (Yengi Çiçim) birl. Yengi/Çiçi-çiçim - . . Babür Han’ın kız yeğeni.
YENGİER birl. Yengi/Er
YENİN Galip, muzaffer, utkan
YENİSEY birl. Yeni/Say
YENİŞ Galebe, galibiyet, utku
YENOL birl. Yen/Ol
YENTİMUR birl. Yen/Timur - Yisun Timur Han, dönemi, saray nazırlarından.
YENTÜR Kalender
YENÜL Mutevazı, alçak gönüllü
YEPREM Aktif, faal, becerikli, çalışkan
YER BAYIRKU birl. Yir/Bay/Urku
YERBEK birl. Yer/Bek
YERÇİ Başkan, yol gösteren, mürşid.
YERÇİLİG İzci, takipçi
YERGİN Mahzun, hüzünlü, bitkin, yere bakan, boynu bükük
YERİNÜR Durağan, üşengeç, müşkülpesent
YERKARA birl. Yer/Kara (Kara toprak) - Altay destanlarında adı geçen bir bey
YERÜNMES Hamarat, çalışkan, vurdumduymaz
YESUGA (Yesuge, yasagay) Yasa, yasak, yasaya bağlı, yasadan yana - Tuman Han’ın oğullarından
YESUGENBAGATUR birl. Yesuken/Bagatur - Karayetler devleti beylerinden
YESUGEY (Yasagay) birl. Yasağ/Ay - Çengiz Kaan’ın torunlarından. Kubilay Kaan’ın kardeşi
YESUGEY BAGATUR birl. Yasugay/Bagatur - Çengiz Kaan’ın babası
YESUKAN BEGÜM birl. Yasugan/Begüm
YESUKEN (Yasuga, yasag, yasa) Yasa, yasak, yasalı, yasaya bağlı - Bahatur Han’ın oğullarından
YESUNTİMUR (Yisun Timur, İsen Timur) - Çengizoğullarının son dönem hanlarından
YEŞİL (Yaşil) 1- Tazelik, taze, körpe 2- Çimen, çimenlik
YEŞİM Eski dönemlerde, Türklerce kutsanmış, değerli taş
YET (yeti, yete) Kudret, kuvvet, güç, yeterlilik, yetenek, beceri, maharet
YETEK Gaye, emel
YETEN Yeterli, yetkin, usta
YETER Yeterli, yetkin, uzman, usta
YETGİN (Yetkin) Çok çocuklu ailelerin, doğan çocuklarının sonuncu olması dileği ile verilen adlardan
YETİ 1- yetenek, kabiliyet 2- Yetkin, kamil, olgun, becerikli, mükemmel 2- Etki, etkileyici 3- Yitik, kayıp, harcanmış, zayi olmuş
YETKİN HAN birl. Yetkin/Han
YETİKARA 1- Yedi/Kara 2- Yeti/Kara - Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey
YETİKAY birl. Yetik/ay
YETİKBARS birl. Yetik/Bars
YETİKBUĞA birl. Yetik/Boğa
YETİKKOCA birl. Yetik/Koca
YETİKOZAN birl. Yetik/Ozan
YETİKTİMUR birl. Yetik/Timur
YETİKULİ birl. Yeti/Kuli
YETİKUZ birl. Yetik/Uz
YETİŞGİN (yetişkin) Yetişmiş, olgun, kamil, mükemmel, yetenekli
YETİZ Hazır, amade, yeterli, olgunluğa ermiş
YETKİ Sorumluluk, maharet, iş bitirme gücü
YETKİN 1- yetişkin, ehil, uzman, yeterli 2- Etkileyici, çekici, mükemmel
YETKİNALP birl. Yetkin/alp
YETKİNAY birl. Yetkin/Ay
YETKİNBAY birl. Yetkin/bay
YETKİNER birl. Yetkin/Er
YETKİNHAN birl. Yetkin/Han
YETMEN Olgun, gelişkin, uzman, yeterli, yetenekli
YEYGÜ Armağan, bahşiş, ihsan
YEYİ (Yeğ, yeke)
YEYİN Galip, kavi, üstte olan
YEYNİ Ehven, iyi
YEYREK Makbul, kabul gören, beğeni toplayan
YEYTEM Eski, kadim
YIBAR 1- Koku, parfüm 2- Kokulu mum
YIĞ Yığılı, toplu, birikim
YIĞAÇ 1- Ağaç 2- Erkeklik organı 3-Yığıcı, toplayıcı - Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
YIĞAÇHAN birl. Yığaç/Han - İlhanlılar dönemi, beylerinden
YIĞAN (Yıkan) 1- Yığıcı 2- Yıkıcı
YIĞANTEKİN birl. Yığan/Tekin - Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından
YIĞIN Birikim, kitle, yığılı olma hali, yığılmış, istifli
YIĞINAK Toplum, kitle
YIĞINCA Genel, teamül, sosyal kural, toplumun benimseyip uyguladığı kurallar
YIĞLINÇ (Yığlınçı) İffetli, edepli, namuslu
YIĞNAK Yığın, yığınak, toplum, cemaat
YIĞRIK Mahçup, utangaç
YIKIN (yığın) Afet, yıkım , zarar
YIKINÇ Yıkmış, yıkıcı - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
YIKMIŞ Yıkıcı, devirici, güçlü
YILBARS birl. Yıl/Bars
YILDIKU Yıldız, yıldız kümesi - Atilay Han’ın son evdeşi. (Bu adı ona Atilay Han vermiş)
YILDIR Yıldırıcı, ürkütücü, heybetli, dehşetli, şiddetli, gözükara, korkusuz
YILDIRALP birl. Yıldır/Alp
YILDIRAN Ürkütücü, korkutucu, heybetli, gösterişli
YILDIRAY birl. Yıldır/Ay
YILDIRBAŞ birl. Yıldır/Baş
YILDIRBAY birl. Yıldır/bay
YILDIRBEK birl. Yıldır/Bek
YILDIRGAN Yıldıran, ürküten, korkutan, şaşalı, gösterişli
YILDIRHAN birl. Yıldır/han
YILDIRIM (Yaldırım) 1- Berk, yüksek voltajlı elektrik 2- Göz kamaştırıcı, ışık, aşırı parlaklık - Otmanlı hanlarından 1. Bayezit’in ünvanı
YILDIRKAN birl. Yıldır/kan
YILDIZ Yaldız, parlak ışık, parlayan, ışıyan - Türk mitolojisinde, Böritiçine’nin oğullarından
YILDIZAY birl. Yıldız/ay
YILDIZER birl. Yıldız/Er
YILDIZHAN birl. Yıldız/han - 1- Oğuz Kağan’ın oğullarından 2- eski dönem Tanrıçalarından
YILDURU Berrak, net, temiz, billur
YILGI Yılma, dehşet, ürküntü
YILGIN Yılmış, ürkek, bezgin
YILIĞ Yılgın, yılmış, yılık
YILKI 1- At, at yavrusu 2- At sürüsü
YILMA 1- Yılmaz, azimli, dayanıklı, cesur, korkusuz 2- Dik yokuş, dağ yamacı
YILMABEK birl. Yılma/Bek
YILMABÖRİ birl. Yılma/Böri
YILMABUĞA birl. Yılma/Boğa
YILMASIN Yılmaz, korkusuz
YILMAZ Gözüpek, korkusuz, batur, dayanıklı, azimli
YILMAZBAY birl. Yılmaz/bay
YILMAZER birl. Yılmaz/er
YILTAŞ birl. Yıl/Taş - Altay Türkleri, Kişiler oymağı, dip dedelerinden
YILTAN birl. Yıl/Tan
YILTAY birl. Yıl/Tay
YIRAGU Yırcı, çalgıcı, enstrüman çalan, müzisyen
YIRAK Irak, uzak, mesafeli
YIRI Sol, sol taraf, tek taraf, tek taraflı
YIRIM 1- Solak 2- Yarım 3- yurt, toprak - Göktürkler dönemi, beylerinden. Kürşad’ın kırklarından
YIŞ (Yaş, yaşıl) Orman, yeşillik içindeki bölge
YIŞIK 1- Tulga, demir örgülü tulga 2- ışık
YİBEK Ateşli, hararetli, heyecanlı
YİGE Dayanıklı, kavi, metin
YİĞENÇUR birl. Yiğen, yeğen/Çur - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
YİĞENEK 1- Toplum, kitle, cemaat 2- Yeğen, yeğencik - Salçuklular dönemi, beylerinden
YİĞİN Daha iyi, sıkı, dayanıklı, üstün, tercih edilir
YİĞİT 1- Yeğ, yiğ, iyi, daha iyi, sıkı, sağlam, güçlü, batur, cesur 2- Delikanlı, cıvan, genç 3- Koca, eş
YİLUN (Yulun) İri, heybetli, gösterişli, cesim
YİLUNTEKİN birl. Yilun/Tekin - Dokuz Oğuz destanında adı geçen bir bey. Buğu Han’ın torunu
YİNAL İnal
YİNÇKE İnce, zarif, narin
YİNÇKELÜ Nazik, anlayışlı, kibar
YİNÇÜ 1- İnce, zarif 2- İnci
YİNDEK Daimi, ebedi, sürekli, kalıcı
YİR Yer, toprak, arazi, arz, yeryüzü, dünya
YİRÇİ Kılavuz, izci, rehber, yer bilen, yer bildiren
YİRDEŞ Yurttaş, hemşehri, aynı toprağı paylaşan
YİRDİNÇÜ (Yirtinçü) Evren, kainat
YİRGA Mesut, mutlu, mutluluk dolu
YİRTİNÇÜ Evren, kainat
YİSUN (yasun, yosun) Doğa, tabiat, yeşillik - Çengiz Kaan dönemi bilginlerinden
YİSUNAY birl. Yisun/Ay
YİSUNBOĞA birl. Yisun/Boğa - Çağatay hanlarından
YİSUNBUDAK birl. Yisun/Budak - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey
YİSUNER birl. Yisun/Er
YİSUNTİMUR birl. Yisun/Timur - Çağatay hanlarından. Çağatay han’ın torunu
YİTER Varis, mirasyedi
YİTİK 1- Yetik, olgun 2- Keskin 3- Kayıp
YİTİRMİŞ Yitik, kayıp, kaybetmiş, yoksul
YİTÜT Meziyet, maharet, beceri
YİZEK Askeri kılavuz, öncü
YOĞANAK Yığınak, kütle
YOĞÇI Yoğ’çu, yun yapan, yokluk çeken, yas tutan, yasçı
YOĞUN Kalın, gür, iri, sık, sıkı, cüsseli, fazla, fazlalaşmış, katılaşmış
YOĞUNALP birl. Yoğun/Alp
YOĞUNAY birl. Yoğun/Ay
YOĞUNBAY birl. Yoğun/Bay
YOKUŞ Yukarı, yukarı doğru çıkan, dik yol, bayır - Tiyeli Türkleri, oymak beylerinden
YOL Üzerinden gidilen. . . mec. 1- Kut, mut, baht, yazgı, kader 2- Örf, adet, töre, gelenek teamül, ilke, tarz, gidişat
YOLA 1- Örf, adet, usul, erkan 2- Meşale, kandil - Bulgar hanlığı dönemi, bey ve komutanlarından
YOLAÇ Yol gösterici, mihmandar, rehber, önder, öncü
YOLAÇAN birl. Yol/Açan Önder, öncü
YOLAÇBEK birl. Yolaç/Bek
YOLAÇBÖRİ birl. Yolaç/Böri
YOLAÇHAN birl. Yolaç/Han
YOLAK birl. Yol/ak 1- Dürüst, namuslu, temiz 2- Çığır, yenilik, gidişat 3-Kısa yol, kestirme yol
YOLALDI birl. Yol/Aldı 1- İlerleme kaydeden, gelişen, uzman, profesyonel 2- Terbiyeli, yola gelmiş, geleneklerine bağlı
YOLAY birl. Yol/Ay - 1- Kazak hanlığı dönemi, beylerinden (Çariçe Katerina’ya isyanıyla ünlenmiş bir Türk beyi) 2- Manas destanında adı geçen bir bey
YOLBAK (Yolbaka, yolbakan) Konuksever, misafirperver
YOLBİLİR birl. Yol/Bilir Görgülü, bilgili, usul erkan sahibi
YOLBUĞA birl. Yol/Boğa - Baybars Han’ın komutanlarından
YOLÇU 1- Önder, başkan, şef, lider 2- Peygamber, nebi 3- Gelenekçi, muhafazakar 4- Yolcu, yola çıkmış, yolunda giden
YOLDAM 1- Uysal, yola gelen, yolunda giden 2- Usul, metod, tarz
YOLDAN
YOLDAŞ Aynı yolun yolcusu, aynı yolu paylaşan, aynı yola gönül vermiş, aynı yola baş koymuş, aynı, töre ya da prensipler üzerinde, fikir ve gönül birliği eden, çok yakınlaşmış dost, dava arkadaşı
YOLDAŞBEGÜM birl. Yoldaş/begüm
YOLER birl. Yol/Er
YOLERİ birl. Yol/Eri 1- Töreye bağlı, edep erkan sahibi, bilgili, deneyimli 2- Tarikat ehli, tarikata ya da bir şeyhe bağlı kişi
YOLKUL birl. Yol/Kul
YOLKULA birl. Yol/Kula - Kıpçak hanlarından. Toktamış han’ın babası ( Bazı kaynaklarda, "yolkulu" olarak geçiyor. )
YOLKULU birl. Yol/Kulu mec. Töreye ve kurallara bağlı, irşad olmuş
YOLLUK (Yolluğ) 1- Kutlu, mübarek 2- Olgun, ergin 3- Halas bulmuş, huzura kavuşmuş, mesut, bahtiyar
YOLOĞLU birl. Yol/Oğlu 1- Fedai, sedengeçti 2- Adak, adanmış, kurban 3- Bağlı, kendini töreye ya da şeyhe bağlamış
YOLSAY birl. Yol/Say
YOLSEV birl. Yol/Sev
YOLTAY birl. Yol/Tay - Manas destanında adı geçen bir bey
YOLUKARSLAN birl. Yoluk/Arslan - Kırman salçukluları, beylerinden. Melik Arslan’ın oğlu
YOLUM Usul, kaide, prensip
YONAT Tam, eksiksiz, kusursuz
YONCA Sulu yerlerde yetişen bir bitki türü
YONGA (Yonca)
YORÇI (Yorçu)
YORÇU 1- Askeri kılavuz, öncü, yol gösteren 2- Yorumcu, yorumlayan, eleştirmen
YORDAM 1- Alışkanlık, eğilim, usul, meleke, beceri 2- Jest, eda, işve, naz
YORGA (Yurga) Rahvan giden at
YORNUK İstirahat, istirahatgah, dinlenme yeri
YOSUNBUKA birl. Yisun/Buğa - Koço Uygurları, prenslerinden
YOVAŞ (Yavaş) Çelebi, efendi, ağırbaşlı, halim
YÖĞRÜK Yörük, göçebe
YÖNDEM (Yöntem) Usul, tarz, teamül, töreye uygun biçimde olan - Harzemler devleti beylerinden
YÖNET 1- Biçim, tarz, yöntem 2- uygun, uyumlu, uysal, geçimli
YÖNTEM (Yöndem)
YÖNTEN Uslup, tarz, biçim
YÖRGENÇ Dağ dönemeci, dağ yolu
YÖRTEM Usul, biçim, tarz
YÖRÜK (Yöğrük, yürük) Yürüyen, yürüyücü, göçen, göçücü, göçebe
YÖYEN Mevsim, sezon
YUDUM (Yutmak. . . dan)
YUĞAK Bir su kuşu
YUĞKA İnce
YUĞRUŞ (Yukruş, Yukruç) Eskiden, halktan biri olmasına rağmen, gösterdiği performans ve yararlılıklardan sonra, bey mertebesinde değerlendirilerek, devletin üst düzey kademelerinde görev alan kişi.
YULA 1- Su kaynağı, yerden fışkıran su, göze 2- Işıldak, ışık veren, meşale, kandil
YULAK (Yula)
YULU Adalet
YULYU (Yulu, yuluk, Yulug) 1- Yardımcı, yardımsever, fedakar, adil 2- haraç, cizye, vergi 3- traş, traşlı, bakımlı 4- Yağma, yağmacı
YULUĞ TİGİN birl. Yuluğ/Tigin - Bilge Kağan ve Kül Tigin’in yeğeni
YULUĞBİRİM birl. Yuluğ/Birim - Uygurlar döneminde alınan mahsul vergisi
YULUK 1- Traşlı, matruş, bakımlı 2- Yağmacı
YULUK ARSLAN birl. Yuluk/Arslan - Artukoğulları beylerinden. İlgazi Beğ’in oğlu.
YULUM 1- Fedakar, yardımsever 2- Yolcu, yoluna bağlı, töresine bağlı
YULUMHAN birl. Yulum/ Han - Buhara hanlığı, hanlarından.
YULUMBAY birl. Yulum/Bay
YULUN Yolcu, yola giden
YUM Mutluluk, neşe, ferahlık, rahatlık
YUMAK Yumlu, yumulu
YUMLU Mutlu, kutlu, mübarek, huzurlu
YUMRU 1- Yumulu, yumuk, yumruk 2- İri, heybetli, gösterişli - Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından.
YUMUK Gül, goncagül
YUMUŞ (Yumuç) 1- Söz, öğüt, nasihat 2- Emir, ferman, buyruk 3- Müjde, müjdeli haber 4- Yumuk, yumulmuş, yumruk
YUMUŞAY birl. Yumuş/Ay
YUMUŞBAY birl. Yumuş/Bay
YUMUŞER birl. Yumuş/Er
YUMUŞGA Bir dağ yemişi
YUMUŞHAN birl. Yumuş/Han
YUMUTGAN Yapıcı, birleştirici, pozitif kişilik
YUNAK Üzerinde çamaşır döğülen ve yıkanan, büyük taş parçası
YUNMUŞ Yıkanmış, temiz, titiz, arık
YUNT 1- Çadır, oba, ev, yurt, vatan 2- Terbiyesi tamamlanmamış, yarı yabani at 3- Uygarlık, medeniyet
YUNTAL birl. Yunt/Al
YUNTBAY birl. Yunt/Bay
YUNTBİL birl. Yunt/Bil
YUNTER birl. Yunt/Er
YUNTSAY birl. Yunt/Say
YURÇI 1- Becerikli, mahir 2- Yirçi, yer gösteren, rehber
YURDAER birl. Yurda/Er
YURDAKAN birl. Yurda/Kan
YURDAKUL birl. Yurda/Kul
YURDUM Vatanım
YURGA Rahvan giden at.
YURT 1- Vatan, kutsanmış toprak 2- Kaynak, asıl, kök 3- Uygarlık, medeniyet 4- Çadır, oba, ev
YURTAL birl. Yurt/Al (. . almak. . dan)
YURTALP birl. Yurt/Alp
YURTAN birl. Yurt/An
YURTAY birl. Yurt/Ay
YURTBAY birl. Yurt/Bay
YURTBEK birl. Yurt/Bek
YURTBİLDİ birl. Yurt/Bildi
YURTER birl. Yurt/Er
YURTERİ birl. Yurt/Eri
YURTHAN birl. Yurt/Han
YURTKAN birl. Yurt/Kan
YURTLAK Yurt, vatan, sonradan yurt edinilmiş yer, yurtlaştırılmış yer.
YURTNOYAN birl. Yurt/Noyan - Nogay hanlığı dönemi, beylerinden.
YURTSAY birl. Yurt/Say
YURTSEV birl. Yurt/Sev
YUTLUK Kayıp, zarar
YUTUM Yudum, damla, tike, parça
YUVANÇ Teselli
YUVANIŞ (Yuvanç, yavanıç)
YÜCE Yüksek, ulu, alicenap, haşmetli
YÜCEL Yücelik, ululuk, haşmet.
YÜĞNEK Alçak gönüllü, mütevazı. - Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey.
YÜĞNÜK Salih, temiz
YÜĞRÜK Yürük.
YÜĞÜNT Reverans, selam
YÜKNÜ Secde, secdede olan
YÜKSEL Yükseklik, ululuk, büyüklük
YÜKSELAY birl. Yüksel/Ay
YÜKSELEN Ulu, kişi.
YÜKSELGÜN birl. Yüksel/Gün
YÜKSELİŞ Büyüklük, ululuk, ikbal
YÜKÜN Baş eğme, saygı duruşu, tazim. ( Kuran’ın ilk çevirisinde, İ. S. 10. Yz. Bu sözcük, "Namaz" karşılığı olarak da kullanılmıştır. )
YÜKÜNÇ Eğilme, reverans
YÜKÜNGEN Eğilen, reverans yapan, saygılı
YÜKÜNTÜR Baş eğdirir, diz çöktürür.
YÜKÜNÜK Eğilme, reverans
YÜKÜNÜR İbadet eden
YÜLEK Okun arkasındaki, denge tüyü.
YÜLEK HAN birl. Yülek/Han
YÜLEKBAY birl. Yülek/Bay
YÜLEKBEGÜM birl. Yülek/Begüm
YÜLEKBİGE birl. Yülek/Bike
YÜNKÜL Hafif, narin
YÜRE Daire, helezon, çember
YÜREĞİR Yürekli, cesur
YÜREKLİ Cesur, korkusuz.
YÜRİK Yaşam, hayat, , ömür, geçim.
YÜRÜKALP birl. Yürük/Alp
YÜRÜKBİGE birl. Yürük/Bike
YÜLÜK (Yülek)
YÜLÜK ARSLAN birl. Yülük/Arslan - Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey.
YÜRÜKBİLGE birl. Yürük/Bilge
YÜRÜKER birl. Yürük/Er
YÜRÜKTİMUR birl. Yürük/Timur - Koço Uygurları, prenslerinden.
YÜRÜM Yaşam, hayat, ömür
YÜZAK birl. Yüz/Ak Masum, günahsız.
YÜZAKI birl. Yüz/Akı Masumiyet, tgemizlik, namus, namusluluk, başarı, beceri
YÜZAY birl. Yüz/Ay
YÜZBAY birl. Yüz/Bay
YÜZBEG (Yüzbek-Yüzbey) birl. Yüz/Beg, bek, bey - Babür Han dönemi bey ve komutanlarından.
YÜZBEGÜM birl. Yüz/Begüm
YÜZBİKE birl. Yüz/Bike
YÜZHANIM birl. Yüz/Hanım
YÜZKARA birl. Yüz/Kara
YÜZLÜG (Yüzlüg, yüzlük) Soylu, dürüst, namuslu.
YÜZÜAY birl. Yüzü/Ay