Türk Bitig: Gençliğine Acıyıp, İhtiyarlığını Söyler



Gençliğine Acıyarak, İhtiyarlığını Söyler

  1. Yegitlikke Açıp Avuçğalıkın Ayur
    Gençliğine Acıyarak, İhtiyarlığını Söyler
  2. Yorığlı bulıt teg yegitlikni ıdtım, tüpi yel keçer teg tiriglik tükettim
    Gençliğimi, geçen bulut gibi, geçirdim, ömrümü fırtına sür'ati ile tükettim.
  3. İsizim yegitlik isizim yegitlik, tuta bilmedim men seni terk kaçıttım
    Yazık gençliğime, gençliğime yazık, ben seni tutmasını bilmedim, çok çabuk elden kaçırdım.
  4. Yana kelgil emdi yegitlik maña sen, ayada tutayın ağı çuz töşettim
    Ey gençlik, sen bana şimdi tekrar gel, ben seni el üstünde tutayım, bak, senin için ipekliler ve sırmalar döşettim.
  5. İsiz bu yegitlik kanı kança bardı, tilep bulmadım men neçe me tilettim
    Yazık bu gençliğe, hanı, nereye gitti, ne kadar arayıp, arattımsa da bulamadım.
  6. Tiriglikke tatğı süçig cân sevinçi, yegitlik teg edgü yok ermiş ayıttım
    Sordum, gençlik kadar hayata zevk veren ve tatlı canı mes'ûd eden iyi bir şey yokmuş.
  7. Kiçiglik tatığı yegitlik ereji, yitürdüm men emdi tutarda kürettim
    Ben şimdi gençlik zevkini ve yiğitlik huzurunu kaybettim, elimde tutarken, kaçırıverdım.
  8. Karılıkta kor yok köni turdum erse, yavalıkka isiz tiriglikni ıdtım
    Eğer doğru bir hayat yaşamış olsa idim, ihtiyarlığın da zararı yoktu, fakat ne yazık ki, onu boş yere sarfettim.
  9. Esirkep açır-men saña ay yegitlik, kamuğ körkümi sen yırattıñ yırattım
    Ey gençlik, esef ederek sana kızıyorum, bütün güzelliğimi sen uzaklaştırdın, ben uzaklaştım.
  10. Temâm erğuvân teg kızıl meñzim erdi, bu kün zaferân urğın eñde tarıttım
    Benzim kırmızı, tam bir erguvan gibi idi, bugün yüzüme safran tohumu ektim.
  11. Yıparsığ kara başka kâfûr eşüdüm, tolun teg tolu yüz kayuka ilettim
    Misk gibi kara başıma kâfur örttüm, dolun ay gibi dolgun yüzü nereye götürdüm.
  12. Yaruk yaz teg erdim tümen tü çeçeklig, hazanmu tüşüttüm kamuğnı kurıttım
    Rengârenk çiçekler ile dolu, parlak bahar gibi idim, hazânamı uğrattım, hepsini kuruttum.
  13. Kadıñ teg bodum erdi ok teg köni tüz, ya teg egri boldı egildim tüñittim
    Kayın gibi vücûdum ok gibi düz ve dik idi, şimdi yay gibi eğri oldu, eğdim, eğildim.
  14. Yava kıldım isiz tiriglik avınçın, ökünç birle közde kanın yaş akıttım
    Yazık, hayan boş yere israf ettim, peşimanlıkla gözden kanlı yaşlar akıttım.
  15. Kiçiglik keçürdüm yegitlik yitürdüm, künüm çalpaladım özümni çökittim
    Çocukluğu geçırdı-m, gençliği kaybettim, günümü kararttım, kendimi çökerttim.
  16. Yemek içmek erse yidim içtim ud teg, tilek sürmek erse tümen toğ tozıttım
    Yerken, içerken, öküz gibi yedim, içtim, hevâ ve heves peşinde koşarken, tozu dumana kattım.
  17. Neçe kuşka avka avındım sevindim, uçar kuş teg arkun ağımdaı kürettim
    Nice kuş ve geyik avı ile avundum, sevindim, uçan kuş gibi, cins atları ağımdan kaçırdım.
  18. Adaş koldaşımka sevüg cân teg erdim, yağım boldı erse tosun teg suçıttım
    Kardeş ve arkadaşlar için sevgili can gibi idim, düşmanımı ise, haşarı tay gibi sıçrattım.
  19. Sere söktüm emdi neçe yalñukuğ men, yazuksuzka yarlığ elig til uzattım
    Ben imdi nice insanlara kızdım, söğdüm, günahsız ve yoksullara el kaldırdım, dil uzattım.
  20. Kögüz kerdim ança yağı sançmış er teg, küvez teg kür erip kaya te kadıttım
    Düşmanına galip gelen insan gibi, öylesine göğüs kabarttım, mağrur insan gibi, kabadayı olup, kaya gibi karşılarına dikildim.
  21. İçip yatmış er teg udıp odlu keldim, özüm yolda azmış bayatka uyadtım
    İçip yatmış olan adam gibi, uyuyup uyanınca, yoldan çıkmış olduğumun farkına vardım, Tanrıdan utandım.
  22. Bayat tapğı kaldı kişi tapğı kıldım, ajun tegre yügrü özümni kürettim
    İnsanlara hizmet ettim, Tanrı ibâdeti kaldı, dünya etrafında koşarak, yolumu azıttım.
  23. Tilek ârzû birle yügürdüm neçe men, kuturmış böri teg ajunnı ulıttım
    Ben nice dilek ve arzu arkasından koştum, kudurmuş kurt gibi, dünyayı inlettim.
  24. Kişig tuttum aldım küçün yarmakın men, kimig serdim irdim kimi me açıttım
    Ben insanları tutup, zorla paralarını aldım, kimine çıkıştım, kimini yerdim, kiminin de canını yaktım.
  25. Maña rabbım aysa nelük kıldıñ andağ, negü tıldağım bar uvutka tuşıktım
    Rabbim bana: — Nasıl böyle yaptın?—diye sorarsa, ne mârzeretim var, çok utanılacak hâle düştüm.
  26. Kayu telve kılkı bolur munda tetrü, keçer künke avnıp tiriglikni ıdtım
    Hangi deli bundan daha ters hareket edebilir, geçici olan günler ile avunarak, hayatı boşuna harcadım.
  27. Sevinç keçti emgek yeme keçgey erdi, yava boldı kün ay ökünçke basıktım
    Huzur geçti, zahmet de geçecek idi, gün ve aylar boşuna heder oldu, peşimanlığa düştüm.
  28. Tutayın ya kisrâ ya kaysarça boldum, ya şeddâd u âd teg takı uçmak ittim
    Farzedelim ki, ben kisrâ veya kayser oldum ya Şeddâd ve Âd gibi, bir de cennet yaptırdım.
  29. Ajun bütrü tuttum sikender tutarça, tükel nûh yaşın men yaşadım yaşattım
    iskender gibi, bütün dünyayı elimde tuttum, tam Nûh'un yaşını yaşadım ve yaşattım.
  30. Özüm haydar erse yaşın teg kılıçlığ, ya rüstemleyü men ajunda çavıktım
    Yıldırım kılıçlı Haydar veya Rüstem gibi, dünyada meşhur oldum.
  31. Ya isâ bolup kökke ağdım takı men, ya nûşin-revân teg törü tüz yorıttım
    Isa gibi, ben göğe çıktım veya Nûşirevan gibi, memleketi adaletle idare ettim.
  32. Ya kençim tükel boldı kârûn neñi teg, ya ashab-ı res teg temür kend tokıttım
    Yahut hazînem, Karun'unki gibi, doldu-taştı veya Eshâb-i Res gibi, demirden kale yaptırdım.
  33. Negü asğı âhır yanış yerke boldı, turu kaldı dünyâ iki böz ilettim
    Fakat bunların faydası ne, sonu toprağa dönüş oldu, dünya geride kaldı, beraberimde ancak iki bez götürdüm.
  34. Yalıñ keldim erdi yalıñ kirgü yerke, nelük dünyâka özni munça isittim
    Çıplak gelmiş idim, toprağa yine çıplak gireceğim, neden kendimi dünyaya bu kadar bağladım.
  35. Keçer dünyâ keçti tüpi yel keçer, teg keçer dünyâka öz osalın basıttım
    Bu fâni dünya, tipi gibi, esti-savurdu ve geçti, gaflette bu fâni dünyanın baskısı altında kaldım.
  36. Tiriglikke asğı kanı edgü kılkım, tegitlikte tarlağ kayu yerke ektim
    Hayatta ne gibi bir iyilik yaptım, hayatta iken ektiğim tarla nerede.
  37. Negü ektim erse anı orğu âhır, negü ordum erse anın öz süçittim
    Ne ektim ise, sonunda onu biçtim, ne biçtim ise, ondan zevk aldım.
  38. Yegitlikni ıdtım karılıkka tegdim, yana yanğıl emdi negü söz tağıttım
    Gençliğimi elden çıkardım, ihtiyarlığa geldim, sadede gelelim, sözü niye dağıttım.
  39. Uzun tünle yatma idike tapın sen, odun yığla tınma yazukka basıttım
    Uzun geceleri yatıp-uyumakla geçirme, Tanrıya ibâdet kıl, uyanık ol, durmadan ağla, günahlarımın yükü altına girdim.
  40. Yılan kurt koñuz yemi öz igdileyü, bu nimet bile men negüke igidtim
    Yılan, haşerat ve böceklerin yemi olan bu vücûdu ben neden nîmet içinde besleyerek, yetiştirdim.
  41. Ayâ usrık öz sen odun yığla tınma, bayatka tapuğ kıl yok erse yokadtım
    Ey uyuklayan vücût, uyan, ağla durma, Tanrıya ibâdet kıl, yoksa, ben mahvoldum.
  42. Karılık kavurdı yegitlik yıradı, tatığ bardı barğu udu yol könittim
    ihtiyarlık yakaladı, gençlik uzaklaştı, hayatın tadı kalmadı, artık gidilecek doğru yolu buldum.
  43. İdi keçki dünyâ üküş ardı halkığ, kayusında men-men ne munça sevittim
    Çok eski olan bu dünya bir çok halkları aldatmıştır, ben hangisindenim, neden bu kadar onu kendime sevdirdim.
  44. Ya rab odguru ber meni ay idim sen, süre ıdmağıl men köñülni arıttım
    Ey rabbım, beni uyandır, sen rabbimsın, beni kovma, ben gönlümü temizledim.
  45. Sen ök sen yazuk yarlıkağlı idim bir, suyurka meni sen yazukum unıttım
    Günahlarımı bağışlayan sen bir rabbimsin, sen beni affet, günahlarımın sayısını ben bile unuttum.